Wie heeft zin in een kopje koffie?

Koffie wordt overal in de wereld gedronken, maar wist je dat de naam afgeleid is van de Ethiopische provincie Kaffa?

De ontdekking van de koffiebes is moeilijk te achterhalen. Er bestaan heel wat legendes over. De meest verspreide is die van een geitenhoeder in Ethiopië.

In de bergen van Addis Abeba (ook Kaffa genaamd), groeide de arabicaboom. Door de bergmist waren de koffieplanten minder zichtbaar. Misschien is de geschiedenis van de koffie ook gehuld in nevels? Maar mysteries kunnen mooie verhalen leveren. Zo wordt verteld dat de geitenhoeder Kaldi (of Chalid) in het jaar 300 na Christus, met zijn kudde door de bergen trok. Op een dag viel hij in slaap en zag, bij het ontwaken, dat zijn geiten verdwenen waren. Hij ging op zoek en vond ze een heel eind verder terug. De geiten waren als uitgelaten, ze sprongen en dansten door het dolle heen in het gras. De dieren hadden van de struik met rode bessen gegeten. Kaldi was nieuwsgierig en proefde ook van de besjes. Ze smaakten lichtjes zoet en hadden zaadjes in de kern. Toen hij op de zaden kauwde, was het alsof hij alles aankon en niet moe werd. Kaldi plukte bessen en gaf ze aan de monniken van een klooster. Zij brouwden er een drankje van en wát voor drankje! Na het drinken ervan konden ze wakker blijven bij de urenlange bidsessies.

De koffie werd geboren. In Ethiopië, bakermat van de koffie en de koffieceremonie, groeit de koffie op een hoogte van ongeveer 1500 meter. Dit zorgt voor een hoge kwaliteit van de bonen, een mild karakter en een onvergelijkbaar heerlijk aroma.

De koffie werd geboren. In Ethiopië, bakermat van de koffie en de koffieceremonie, groeit de koffie op een hoogte van ongeveer 1500 meter. Dit zorgt voor een hoge kwaliteit van de bonen, een mild karakter en een onvergelijkbaar heerlijk aroma.

In de 15e eeuw maakte dit koffiebrouwsel reeds deel uit van het dagelijkse leven in de Arabische wereld. En aan het einde van deze eeuw kwamen de Europese ontdekkingsreizigers terecht in de koffiehuizen in het Midden-Oosten.

De Arabieren konden dit niet meer geheimhouden en de koffie werd snel populair in meerdere Islamitische landen. We kennen de koffienaam mokka, die naam verwijst naar de havenstad aan de Rode Zee vanwaar de koffie naar Syrië en Egypte getransporteerd werd.

De Nederlandse zeevaarders smokkelden coffee arabica van Mokka naar Java (eind 16de eeuw). Ook daar groeide de plant goed. Ze smokkelden ook koffie naar Sri Lanka en Zuid-Amerika – de cultuur van de koffie was op gang en vooral in de tropische streken.

De volgende 4 foto's zijn genomen in de koffieplantage, tijdens onze reis in Cuba.

Toch duurde het nog tot de 17de eeuw voor de Europeanen konden kennismaken met het zwarte goud en werd koffie pas vanaf 1892 in de kruidenierszaken verkocht. Het eerste Europese koffiehuis werd in Venetië geopend (17de eeuw). Er is discussie over ‘wie het eerste belangrijke’ koffiehandelscentrum was. Sommige bronnen vermelden Amsterdam, andere beweren dat Londen de belangrijkste was. Hoe dan ook, eind 17de eeuw, werd de exclusieve drank slechts gedronken door een kleine groep mensen uit de gegoede burgerij. Vanaf begin 18de eeuw werd koffie goedkoper en kwamen meer koffiehuizen. Het werd dé drank nummer één en verstootte zelfs het bier van de 1ste plaats.

Nu kunnen we volop genieten van een kopje koffie, naar eigen keuze. Er is een ruime keuze aan koffiesoorten. Welke koffie je graag drinkt is een heel persoonlijke kwestie. Misschien drinkt je hele familie wel dezelfde koffie en ontdek je tijdens een reis een heerlijke smaak of misschien laat je je eerder door het moment zelf inspireren. Is het tijd voor een verkwikkende koffie of voor een rustgevend bakje troost? Een koffie om mee uit te blazen of eentje die de wereld een beetje beter maakt? Ontdek hoe de smaak en het aroma van elke koffiesoort ontstaat.

Arabica of Robusta

Er bestaan meer dan zestig verschillend soorten koffiestruiken, maar wij gaan het hebben over de belangrijkste twee. Arabica is een delicate plant die veel aandacht vraagt en op de bergflanken in Oost-Afrika en Zuid-Amerika groeit. De bonen van deze soort leveren een verfijnde en aromatische koffie die duurder is dan de robusta. Die soort is, zoals de naam al doet vermoeden, robuuster en dus bestand tegen de strengste klimaten van de West-Afrikaanse en Aziatische vlakten. De robusta is een krachtige koffiesoort en bevat twee keer meer cafeïne dan de arabica.

De magie van het branden

De belangrijkste rol gaat naar de koffiebrander. Die brandt de groene koffiebonen tot ze het perfecte aroma afgeven, dat op zijn beurt de smaak van de koffie zal bepalen. Maar de intensiteit en duur van het brandingsproces bepalen, is een ware kunst die erg veel passie, concentratie en knowhow vergt.

Alle aroma’s in een blend

Blends zijn samenstellingen van de twee grootste koffievariëteiten: arabica en robusta. De dosering en afkomst van beide soorten en de intensiteit van het brandingsproces bepalen uiteindelijk het aroma en het karakter van de blend. De meest bekende blends zijn mokka, dessert en espresso.

Koffie komt voor in verschillende vormen en hierdoor ontstaan ook verschillende manier van ‘koffie zetten’.

De alleroudste koffiezetmethode is op z'n Arabisch of Turks. Er zijn ondertussen heel wat verschillende methodes van koffie zetten bij gekomen, met de snelfilter, espressopotje of percolator, cafetière, de espressomachine, Senseo, Nespresso-apparaat …

1. Met koffiebonen

Niets is zo betoverend als de geur van versgemalen koffie! Versgebrande koffiebonen hebben een sterkere smaak. Juist daarom zijn liefhebbers van authentieke koffie vaak zo dol op koffiebonen. Bovendien kan je zelf kiezen hoe fijn je ze maalt. En omdat je alleen maalt wat je nodig hebt, blijft het pure aroma van de koffiebonen intact. Hiervoor heb je natuurlijk een (manuele of elektrische) koffiemolen of koffiezetapparaat met maler nodig. Maar de echte koffieliefhebber deinst niet terug voor een kleine inspanning.

Kleine tip: om het aroma van je koffie te bewaren, doe je twee tot drie korrels grof zout in het pakje.

2. Met gemalen koffie

In België blijft gemalen koffie de populairste soort. Die biedt namelijk kopje na kopje een uniforme smaak. Bovendien kun je koffie bereiden zoals je zelf wilt: op Turkse methode, met een filter, een percolator, met een koffiezetapparaat, met een Italiaanse koffiepot of met een expresso-machine.

Kleine tips:

• Om het aroma te vrijwaren en de gemalen koffie vers te houden, bewaar je die best in een afgesloten doos in de koelkast.
• Om het aroma van je lievelingskoffie nog beter te laten uitkomen, maak je eerst de papieren filter vochtig, voor je er de gemalen koffie in doet.

3. Turkse koffie

Turkse koffie wordt in het traditionele kannetje met een lange en dunne handgreep gezet. De Turken noemen deze pot Ibriq. Het is lang en smal kannetje, meestal van brons of koper. Onderaan dit kannetje staat een cijfer die aangeeft hoeveel kopjes erin kunnen gemaakt worden. Voor deze koffie is het best een zeer fijn gemalen koffie te gebruiken.

Hoe zet je Turkse koffie?

• per kopje doe je 1 eetlepel koffie in de ibriq
• voeg je 1 eetlepel suiker toe (per kopje)
• voeg water bij: per kopje dat je wil zetten, vul je een kopje met water en giet het in de ibriq. Gebruik hiervoor wel de kopjes die wilt gebruiken om te drinken.
• Zet de ibriq op het vuur en breng aan de kook.
• Als de koffie begint over te koken, neem je de ibriq van het vuur. Je roert alles goed door en plaats opnieuw op het vuur.
• Dit herhaal je nog twee keer.

De Turkse koffie is klaar na 3 keer ‘bijna overkoken’. Je verdeelt dan in de kopjes.

Vaak wordt bij de zeer fijn gemalen koffie ook; suiker, kardemom, kaneelstokjes en anijszaad in het water aan de kook wordt gebracht.

4. Met een snelfilter

Dit is de meest gebruikte methode in de westerse wereld. Het is een eenvoudige manier van koffie zetten zonder veel gedoe en je kan in een korte tijd veel koffie zetten.

Je gebruikt een filter, plaatst daarin het filterzakje en zet dit op de kan. Doe de gewenste hoeveelheid gemalen koffie in het filterzakje. Laat kokend water door de koffie sijpelen. De koffie wordt opgevangen in de kan. Dit kan zowel met de hand als machinaal of met het koffiezetapparaat.

5. Italiaanse koffie maken met espressopotje / koffiepotje

Het is 'een vorm van espresso maken met de hand'. Het espressopotje krijgt ook de benamingen: Italiaans koffiepotje, mokkapotje. De meeste zijn gemaakt van aluminium of roestvrij staal. Er worden best gemalen espressobonen gebruik, die zijn wat grover gemalen en speciaal gebrand voor dit apparaat.

• Vul het onderste gedeelte van potje met vers water tot net onder het overdrukventiel (dat zie je zitten aan de zij-/binnenkant).
• Doe het filterbakje erin en vul met de gemalen espresso – niet aandrukken
• Strijk plat zodat een glad opperval ntstaat. Nu is de bovenkant van de koffie gelijk met de bovenkant van de inzetfilter.
• Draai het apparaat dicht en zet op een laag vuur.
• Het kokende water gaat via de koffie naar het bovenste gedeelte.
• Als de espresso klaar is (dat betekent als je geborrel hoort), neem je het apparaat van het vuur. Anders wordt de koffie te bitter.

6. Koffie maken met de cafetière (koffie op franse wijze)

Een cafetière bestaat uit een glazen cilinder, die in een metalen of stevig plastic houder zit. De filter is gemaakt uit een verstevigd fijn metalen gaas, dat met een lange staaf aan het deksel vastzit. Hier moet de koffie ‘niet’ grof gemalen zijn.

• Haal de zuiger uit de kan
• Laat water koken
• Schep de gemalen koffie in de glazen pot.
• Schenk het gekookte water over de koffie en roer het geheel goed door (pas op dat het glas niet breekt)
• Zet deksel met filter op de cafetière en laat het geheel 3 minuten trekken.
• Druk de zuiger/filter voorzichtig naar beneden, zodat het koffiedik op de bodem blijft.

De cafetière moet heel zorgvuldig schoongemaakt worden. Het koffiedik blijft gemakkelijk tussen de filter zitten en dat kan, bij een volgend gebruik, een ranzige smaak geven aan de koffie.

7. De espressomachine

Je kan ook espresso zetten met een machine. Volg de handleiding, die kan verschillen per apparaat.

• Het water wordt verwarmd tot de juiste temperatuur.
• Doe de gemalen koffie in het filterbakje en stamp wat aan
• Zet het kopje onder de filterdrager. Druk op de knop en het water wordt (onder grote druk) door de koffie heen geperst.

De meeste machines hebben ook nog een luchtpijpje om melk op te stomen voor cappuccino.

Er bestaan ook espressomachines mét koffiemolen – volautomatisch dus. Dit type heeft een reservoir waarin je koffiebonen kunt doen. De hoeveelheid koffie én de maalgraad van de bonen kan apart ingesteld worden.

8. Met koffiepads

Misschien ben je op zoek naar een andere koffiebeleving? Dan zijn pads de ideale oplossing om koffie te maken waar jij op dat moment zin in hebt: een zachtere koffie of een sterkere.

De meest gekende koffiemachine met pads is de ‘Senseo’. Dit toestel laat toe om relatief snel koffie te maken. De druk is aanzienlijk lager dan bij de espressomachines. Je kiest een koffiepad naar smaak en sterkte, stopt hem in het apparaat, druk op de knop en klaar is kees. De juiste hoeveelheid water gaat erdoor en je bekomt een smaakvolle koffie met een schuimlaag.

Kleine tip: na gebruik kan je de pads bij het groenafval gooien of als meststof voor je planten gebruiken.

9. Met koffiecapsules

Sinds de opkomst van de capsulemachines kun je zowel thuis als op kantoor genieten van een bekje troost. In de capsule blijven de frisse aroma’s perfect bewaard en zit de exacte hoeveelheid koffie die je nodig hebt om een heerlijk kopje koffie te zetten. Krachtig, groot of zeer sterk: kies op elk moment van de dag jouw favoriete intensiteit.

Als we spreken van koffiecapsules denken we meteen aan 'Nespresso' of 'Dolce Gusto'. Deze espressomachines werken met hun eigen capsules. De koffie is van hoge kwaliteit en door de goede verpakking altijd vers. Het gebruik is heel eenvoudig: machine aanzetten, even wachten, capsule erin en de espresso is in een wip klaar. Het nadeel is dat de prijs van de koffiecapsules aan de hoge kant ligt. En daarbij is het gebruik van capsules vervuilend voor het milieu, want recycleren van dergelijk afval gebeurt nog niet.

En kan je uit bovenstaande geen keuze maken ….

10. Er is nog instant-koffie / oploskoffie. Gemakkelijker kan niet, een gepaste hoeveelheid oploskoffie in een kopje doen, gekookte water erbij, roeren en klaar.

Ik zou het alleen drinken als het niet anders kan en de nood het hoogst is ..

Geef mij maar een ECHT bakje troost.