De Griekse keuken

De Griekse keuken is wereldberoemd, de Griekse restaurants zijn ook hier erg in trek. Maar wie heeft er al eens bij stil gestaan dat de typische gerechten al van vóór Christus in ontwikkeling waren. De Griekse keuken is eeuwenoud. Er zijn verslagen over de gastronomie in Griekenland die zo’n 4000 jaar teruggaan. Het eerste kookboek in de geschiedenis werd 330 jaar voor Christus, geschreven door Archestratos. Griekenland wordt ook wel de wieg van onze westerse beschaving genoemd.

Het is traditioneel een land van zeelieden en handelslui. Er werden verre reizen gemaakt om aan nieuwe informatie en allerlei soorten ingrediënten te komen. Zij brachten talrijke invloeden mee van overal en die vonden gaandeweg ook hun weg naar de keuken. De gerechten zijn niet echt exotisch, maar ook niet westers. Je vindt een afspiegeling van verschillende smaken in de Griekse keuken.

Zo verzamelde de Griekse keuken de aromatische kruiden die hun mediterrane buren in de Turkse keuken gebruiken: zoals peterselie, oregano, basilicum, rozemarijn, laurierbladen, saffraan en kurkuma. Deze kruiden worden vooral gebruikt op groenten, rijst, vlees zoals lam en gehakt en op rijst of om wat extra pit te geven aan de ontelbare groenteschotels, stoverijen en kazen.

Er worden ook veel oosterse specerijen gebruikt in Griekse gerechten (kruidnagel, koriander, kaneel, kardemon) en gedroogde vruchten in vleesroulades.

De Griekse keuken is fris en gezond, maar ook overvloedig en kleurrijk. Ze combineert verschillende mediterrane culinaire tradities en brengt de heerlijkste gerechten voort uit eenvoudige en goedkope ingrediënten.

Er worden veel olijven gegeten en het gebruik van olijfolie is hoog. Dit zijn ook de belangrijkste exportproducten van Griekenland.

Tafelgewoontes

Ik zie het zo voor me ... je drinkt een glaasje wijn (of ouzo) en eet daarbij gegrilde octopus of een andere Griekse lekkernij, zittend in de schaduw van een boom van een kleine taverne, op een Grieks eilandje. Eenmaal thuis wil je datzelfde eten en drinken, maar de smaak verschilt. De combinatie van wát je eet en wáár vind je zeker in Griekenland.

De Grieken vinden niets leuker als buiten eten. Voor hen is eten méér dan gewoon een maaltijd nuttigen. Het is vooral een sociaal gebeuren en dat heeft alles te maken met hun cultuur.

Gezellig met familie en vrienden rond de tafel en genieten van een heerlijke maaltijd is een traditie die elke Griek eerbiedig onderhoudt. Een maaltijd delen thuis, in een restaurant of een taverne is een diepgewortelde sociale gewoonte voor de Grieken. Samen aan een tafel met mezedes (diverse hapjes) en ouzo drinken brengt een typische, gezellige en ontspannen sfeer. Net als in Italië betekent een goede huisvrouw, ook in Griekenland, een goede kok. Griekse huisvrouwen kunnen dagen in hun keuken doorbrengen om een maaltijd voor vrienden en familie klaar te maken.

Net als in de andere Middellandse Zeelanden eten ook de Grieken later dan wij Westerlingen. Het middagmaal wordt niet gegeten voor 14u. En 's avonds gaan de restaurants open rond 19u voor toeristen, maar de Grieken zelf komen om 21-22u.

De toppers uit de Griekse keuken

De Griekse gastronomie is erg gevarieerd. Het motto ‘eten doe je niet alleen’ vind je terug bij het eten van mezédhes of mezze. Deze vingerhapjes eet je nooit alleen. Je kan het zo’n beetje vergelijken met tapas eten in Spanje.

Mezze is een schotel vol kleine hapjes. Die kunnen dienen als aperitiefhapjes bij een glas ouzo of wijn, maar ze kunnen evengoed een groot feestmaal zijn.

Er zijn hapjes met de meest exotische namen: melitzonosalata (geplette aubergine), dolmadakia (gevulde druivenbladeren - de vulling kan bestaan uit gehakt met speciale kruiden of uit een vegetarische vulling met groenten, bulgur of rijst) of tyropitakia (kaas in bladerdeeg). Daarnaast zijn er zwarte of groene gemarineerde olijven, tarama (een salade met viseitjes), de alom gekende Griekse salade met tomaat, ui en feta, keftedes (vleesballetjes natuur of in een sausje), gefrituurde inktvisringen, ansjovis met look en peterselie, natuurkazen of kazen met aromatische olie en nog meer. Dit alles wordt geserveerd met pitabrood.

Tzatziki

Een echte mezze kan niet zonder de overbekende tzatziki. Deze saus op basis van yoghurt met komkommer en knoflook kan zowel als dipsaus of als hapje gegeten worden. Dit is ook heerlijk bij gegrild of gebakken vlees.

Moussaka

Hét nationale gerecht van Griekenland is tot ver buiten de landsgrenzen bekend! Dit gerecht, een lekkere ovenschotel met lamsgehakt, tomaat en aubergines, is een must-eat als je in Griekenland bent.

Souvlaki

Echte Grieken eten vlees, véél vlees. Als we spreken van Souvlaki denken we aan vleespiesjes. Er worden gemarineerde stukken lamsvlees aan elkaar gespiesd. En er is ook de reuzebrochette, dit is een gemengde variant, met verschillende soorten vlees (bv. met varkens- en rundsvlees erbij).

Strapatsada

Strapatsada (roerei met feta en paprikasaus) is iets minder bekend dan pakweg moussaka, maar minstens even lekker.

Feta

Deze kruimelige kaas is één van de oudste kazen van Europa. Traditioneel wordt feta gemaakt van schapenmelk, maar vaak is het een menging schapen- en geitenmelk. Deze kaas ontleent zijn karakteristieke zout-pikante smaak aan de pekel waarin hij bewaard werd. Het is de ideale kaas bij salades en rauwkost. Maar ook met wat brood, lichtjes besprenkeld met olijfolie, met fijne kruiden of basilicum, of zelfs gewoonweg natuur is deze kaas om van te smullen. Een grote klassieker is ook de combinatie met spinazie.

Vis en andere zeevruchten.

Men zou denken, de azuurblauwe zee rond de eilanden zit vol met vis, zeevruchten en andere jodiumhoudende schatten. Máár opgelet, verse vis niet altijd evident, ook niet op de eilanden. Het gaat minder goed met de visserij in Griekenland. De zeeën rondom zijn leeggevist en daardoor is verse vis redelijk prijzig! Voor vele Grieken is vis veel te duur. De vis gaat vooral naar visrestaurants en wordt daar gegeten door toeristen.

Let op als je vis gaat eten. Men probeert soms een ingevroren variant voor te zetten. Wie echt verse vis wil, vraagt best of je vis even mag zien voor hij in de pan gaat. Let er dan op dat de ogen helder zijn, de schubben nog intact en dat hij niet TE vissig ruikt. Als je dag tevoren reserveert zeg dan dat je verse vis wil eten. Dan kan de restauranthouder zijn boodschappen aanpassen (voor hem is vis inkopen een dure investering)

Wat wél goedkoop is en bijna het hele jaar verkrijgbaar zijn sardéles (sardines), marídes en chópes. Marídes zijn iets groter dan sardines en chópes zijn piepkleine visjes die in een beslagje worden gefrituurd en met kop en staart worden opgegeten. De Grieken zijn er dol op en bestellen ze in grote hoeveelheden. Vis wordt in Griekenland meestal gefrituurd in olijfolie of verwerkt in vissoep.

Sardines

Kalamarákia (pijlinktvis) en ochtapódi (octopus) zijn ook favoriet en het hele jaar door beschikbaar. Octopus komt voor in meerdere Griekse gerechten. Kalamarákia wordt meestal gefrituurd gegeten. Octopus verschijnt in meerdere varianten. Gegrild, in wijnsaus of koud in een salade.

Pijlinktvis

De octopussen die voor visrestaurantjes aan een waslijntje of in een speciaal kastje met gaas ervoor hangen te drogen, vormen een typisch Grieks plaatje. Het slaan van de octopussen is een minder fraai gezicht. De dieren worden nog levend talloze malen tegen de rotsen gekwakt opdat het vlees lekker mals wordt, weer zo'n fraaie praktijken :-(

Een andere inktvis-variant is de súpies oftewel zeekat. Deze wordt meestal in zijn eigen inkt gekookt wat er volgens mij niet aantrekkelijk uitziet.

Een echte delicatesse is zee-egel (achinós). Dit zal echter niet zo snel op een menukaart te vinden zijn. We noemen het dan ook meer als curiositeit, dan als echter aanrader.

Loutzoukaxia

Deze soep, gemaakt van Loutzoukaxia , is een typisch Kretenzisch voorgerecht. Wel even de uitspraak oefenen voor je bestelt!