Honing, bijenproducten en geneeskundige werking

 

Apitherapie maakt opgang in België.

 

volgens wikipedia :

Apitherapie is een alternatieve geneeswijze waarbij men gebruik maakt van producten die door bijen geproduceerd worden, zoals honing, bijenwas, bijengif, koninginnengelei en propolis. Deze producten kunnen zowel toegepast worden ter voorkóming van klachten of ter genezing ervan. Bij inwendig gebruik spreekt men van voedingssupplementen, bij uitwendig gebruik van (cosmetische) verzorgingsproducten. De werking van apitherapie bij welke aandoening of ziekte dan ook is nooit onomstotelijk wetenschappelijk bewezen.

Apitherapie of bijentherapie wint aan bekendheid.

De medische wereld erkent dat substanties uit de bijenteelt heilzaam kunnen zijn, maar over de geneeskrachtige werking van honing, propolis, stuifmeel, koninginnengelei, was en bijengif bestaat nog geen eensgezindheid. “Het is moeilijk om rond bijenproducten klinische studies te verrichten omdat die producten niet te standaardiseren vallen”, zegt Magali Culot, apotheker uit Waals Brabant.

 

1. Bijenwas

Was is een afscheidingsproduct van de wasklieren van de werkbijen. Deze acht wasklieren liggen onder de vier achterlijfringen. Afgescheiden kleine wasschilfertjes worden met de poten naar de mond gebracht, gekauwd, vermengd met speeksel en gebruikt als bouwstof voor de wasraat.

Was wordt hoofdzakelijk gebruikt als bindmiddel in dermatologische preparaten en cosmetische producten. Men vindt ze bv. in coldcream en in lippenbalsem. Het wordt tevens aangewend voor het maken van boenwas, schoensmeer, kaarsen .. dank zij ‘was’ geuren kaarsen zo aangenaam.

 

2. Propolis, een natuurlijk antibioticum

Propolis is een harsachtige stof die de bijen verzamelen op de knoppen en schorsen van verschillende planten en bomen. Het bestaat uit een mengsel van aromatische harsen, was en plantaardige vetten. Propolis staat in voor de verdediging van de bijenkast. De bijen gebruiken die hars voor het dichtmetselen van openingen en kieren en het inkapselen van schadelijke elementen.

De bijen vermengen de hars met was. Met het ontsmettende mengsel smeren ze het bijennest in. “De lucht in een bijennest is zo zuiver dat men die laat inademen door astmapatiënten”, weet Magali Culot. “Als een muis in een bijennest doordringt, wordt ze door de bijen gebalsemd om niet te rotten. Ook de oude Egyptenaren gebruiken propolis om hun doden te balsemen".

Propolis geeft het afweersysteem een boost, het werkt antibacterieel, ontstekingsremmend, pijnstillend en herstellend voor de huid, de slijmvliezen en de botten. Het is prima voor neus, keel, oren en luchtwegen en wordt gebruikt in de stomatologie en de dermatologie. Propolis heeft een voetje voor op klassieke antibiotica : de samenstelling is niet altijd dezelfde en ze bevat een honderdtal actieve moleculen, waardoor bacteriën niet resistent worden. Propolis is verkrijgbaar als tinctuur of in poedervorm. Het verdient een plaats in elke huisapotheek, het is een uitstekend middel tegen aften ( pijnlijke, oppervlakkige zweertjes van het mondslijmvlies).

De imker oogst propolis door het afkrabben van ramen en kastonderdelen. Dit afkrabben gaat het gemakkelijkst bij koud weer, dan is de propolis hard en springt gemakkelijk los.

 

3. Koninginnengelei tegen veroudering

Koninginnenbrij is het afscheidingsproduct van de speekselklieren van jonge bijen. Het dient tot voedsel van de koninginnenlarven en van andere larven gedurende de eerste drie dagen. Het is ook bestemd om de bijenkoningin te voeden. Omdat die vijf jaar leeft en tot 2000 eitjes per dag legt (een werkbij leeft slechts zes weken en kan geen eitjes leggen) schrijft men de gelei weldadige en levensverlengende eigenschappen toe. Het is een geelachtige groene, troebele substantie met een scherpe smaak. Het bevat behalve vitamines, vooral van de B-groep, ook minerale zouten, essentiële aminozuren, antibiotische factoren en de neutrotransmitter acetylcholine.

Koninginnengelei wordt na het oogsten bewaard in donkere glazen potjes in de diepvriezer. Voor gebruiksklare bewaring wordt het toegevoegd aan honing. Doordat het oogsten van koninginnebrij zeer arbeidsintensief is en er slechts een zeer kleine hoeveelheid kan bekomen worden, is het een zeer duur product. In de apotheek zijn revitaliserende kuren met koninginnengelei verkrijgbaar.

De cosmeticasector gebruikt koninginnengelei in anti-agingformules. Maar of ze inderdaad huidveroudering tegengaat? Daar is niet iedereen het eens over? Daarvoor zijn wetenschappelijke bewijzen nodig. Laat ons zeggen dat het een mythisch product is!

 

4. Stuifmeel, een voedingssupplement

We hebben het hier niet over het stuifmeel dat wordt meegevoerd door de wind en in het voorjaar vervelende allergische reacties veroorzaakt. Wel over stuifmeel dat wordt meegevoerd door insecten. Stuifmeelkorrels zijn de mannelijke zaadcellen die voorkomen op de helmknoppen van de meeldraden in de bloemen. Dit bloemenstuifmeel fungeert voor de bijen als een proteïne. Ze verzamelen het stuifmeel in de stuifmeelkorfjes aan de buitenzijde van hun achterste paar poten. Ze brengen het in de vorm van bolletjes naar hun nest, waar het rijpt.

Het wordt gebruikt in de farmaceutische en in de cosmetische nijverheid. Het is een fantastisch voedingssupplement, met veel aminozuren, vitamines en spoorelementen. Stuifmeel werkt regulerend op de darmfunctie en heeft een gunstig effect op de aanmaak van rode bloedlichaampjes.

De imker kan stuifmeel oogsten door een stuifmeelval voor de vliegopening te plaatsen. De klompjes vallen in een bakje dat dagelijks dient geledigd te worden. Daarna wordt dit gereinigd en gedroogd. Het wordt bewaard in een gesloten metalen doos of in bokalen van gekleurd glas.

 

5. Bijengif, een ontstekingsremmer

Bijen gebruiken dit wapen wel tegen hun belagers, maar als ontstekingsremmer is bijengif tot 100 keer krachtiger dan hydrocortison. Bijengif heeft een bacteriedodende werking en is een zeer bekend anti-reumamiddel (enkel te gebruiken op doktersvoorschrift). Het is tegenwoordig bekend dat bijengif de productie van cortison door het eigen lichaam stimuleert.

In Roemenië wordt volgende methode toegepast tegen reuma : de patiënt wordt rechtstreeks door de bij gestoken op de acupunctuurpunten. En er wordt ook verteld dat Karel de Grote zijn jicht behandelde met bijengif’.

 

HONING IS EEN PRIMA WONDGENEZER

Honing is een uitstekend antisepticum en wordt in tal van landen in ziekenhuizen gebruikt om wonden en zweren te genezen. Pionier in dit domein is professor Bernard Descottes (universitair ziekenhuis Limoges) die 25 jaar lang (1984 – 2009) onderzoek deed bij meer dan 3000 patiënten. Daaruit bleek dat tijmhoning wondhelend en bacteriedodend werkt. Hij stelde vast dat bij brandwonden en andere vormen van weefselherstel het litteken nagenoeg onzichtbaar werd.

Ook in België wordt honing aangewend onder meer in het Militair Hospitaal van Neder-over-Heembeek, waar men zalf gebruikt om chronische wonden te verzorgen. Ook in de huisartsgeneeskunde heeft honing een plaatsje veroverd. Dokter Géraud De Bodt, huisarts in Morlanwelz, zegt volgende : “ Ik gebruik soms steriele honing om moeilijke wonden of doorligwonden met multiresistente kiemen te verzorgen, omdat honing troeven heeft waarover antibiotica niet beschikken.”

 

Contra-indicaties

Toch zijn er voor het gebruik van honing ook twee contra-indicaties:

  • honing mag je niet geven aan baby’s jonger dan een jaar omdat hun spijsverteringsstelsel nog niet matuur is. Het kind kan door de sporen infantiel botulisme oplopen. (Botulisme is in feite een soort van voedselvergiftiging)
  • diabetici moeten er behoedzaam mee omspringen (maximum één eetlepel per dag) al heeft honing een lagere glykemie-index en een lagere insuline-index dan suiker. Diabetici kiezen bij voorkeur met water aangelengde acaciahoning, omdat die meer fructose bevat.

 

Waar honing allemaal goed voor is :

De nectar uit bloemen wordt in de bijenkorf omgezet in honing. Omdat hij van bij tot bij wordt doorgegeven, wordt de nectar ook verrijkt met enzymen voor hij in een bijencel wordt gestockeerd. Onder invloed van de enzymen wordt de sacharose in de nectar omgezet in glucose en fructose, die rechtstreeks door ons organisme kunnen worden opgenomen.

  • door de glucose levert honing erg veel energie en beschermt hij tegen de kou.
  • fructose wordt opgeslagen in de lever en draagt bij tot het energiemechanisme, waardoor honing ook ideaal is voor sportlui.
  • omwille van de vitamines, de spoorelementen (die de binding van calcium en magnesium bevorderen), de kiemdodende werking én het heilzame effect op de darmflora (honing gaat gisting tegen en regelt de darmtransit)
  • En het goud uit de bijenkast heeft nog meer troeven : honing verzacht reuma, regelt de hartfunctie, beschermt de luchtwegen, houdt het zenuwstelsel gezond …

bij wonden:

Op wonden en brandwonden – van een zonnesteek tot brandwonden met blaarvorming – kun je honing (bij voorkeur tijmhoning of lavendelhoning) aanbrengen. Dit natuurlijke ontsmettingsmiddel laat de huid sneller en mooie genezen.

bij tandpijn :

Breng op de pijnlijke tand tot driemaal daags enkele druppels propolistinctuur met een druppel etherische van kruidnagel aan. Deze tinctuur  is ook een aanrader bij aften. Nog een trucje : meng één of twee druppeltjes propolistinctuur onder uw tandpasta om tandbederf en tandvleesontsteking te voorkomen.

bij slapeloosheid :

Roer een koffielepel honing in een kop warme melk; gebruik bij voorkeur lindehoning (rustgevend) of acaciahoning (maakt zuivelproducten beter verteerbaar)

bij menopauze :

Bepaalde stuifmeelcomponenten compenseren ten dele het tekort aan oestrogenen, waardoor zowel opvliegers als prikkelbaarheid afnemen. Te gebruiken als kuur.

bij kater :

Honing verbetert het alcoholmetabolisme in de lever. Eén of twee eetlepels honing – bij voorkeur rozemarijnhoning – kunnen the day after wonderen doen.

 

 

Goed om te weten

Honing opwarmen is geen goed idee omdat de enzymen en vitamines hittegevoelig zijn. Je voegt honing beter nadien toe aan een kop warme melk of thee.

Er is vloeibare honing en gestolde honing. Alle soorten honing kristalliseren vrij snel, behalve acaciahoning en dennenhoning. Die blijven vloeibaar omdat ze zoveel fructose bevatten. Weet dus dat wanneer andere honing vloeibaar is, hij zeker werd verhit. Tenzij hij nog maar net werd geoogst, maar dat is weinig waarschijnlijk.