Wijn uit de Elzas

Zoals eerder verteld, nam Frankrijk de Elzas over aan het einde van de 17de eeuw. In de Frans-Duitse oorlog van 1872 moest Frankrijk het gebied weer afstaan. Maar dankzij het verdrag van Versailles kon Frankrijk de Elzas definitief inlijven. Het werd een ware identiteitscrisis voor de streek en doordat velen de Elzas associëren met Duitsland, staan de wijnen van de Elzas niet mee in het rijtje van  Franse topwijnen. Het is onterecht want ze zijn van een uitstekende kwaliteit.

Je mag wijnen uit de Elzas zeker niet verwarren met Duitse wijnen! Ze hebben wel druivenrassen gemeen, maar de wijnen zijn totaal verschillend. Net als de keuken in de Elzas eerder Frans is dan Duits, geldt hetzelfde voor de wijnen. Vergelijk nooit een Elzasser riesling met een Duitse riesling. De Elzasser riesling heeft een andere smaak dan de Duitse riesling van enkele tientallen kilometers verderop. Die van de Elzas is droog, de Duitse is meestal halfdroog of zoet.

Samen met de champagne is de wijnstreek van de Elzas de meest noordelijke van Frankrijk. De Elzas onderscheidt zich van de andere Franse wijnstreken, er heerst hier een microklimaat. De Vogezen beschermen de wijngaarden tegen de koude wind en de overvloedige regenval. Dat betekent dat er in goede jaren ruim 2000 uren zonneschijn zijn en de neerslag niet meer dan 600 mm bedraagt. Kortom, een ideaal wijngebied.

Ongeveer 90% van de Elzaswijnen zijn witte wijnen en 75% van de witte wijn die in Frankrijk wordt geproduceerd, komt uit de Elzas. Heel bijzonder aan de Elzas is dat fruit primeert in de wijnen. Behalve de pinot noir worden de Elzaswijnen zelden op eik gerijpt.

Er zijn zeven druivensoorten van de Elzas

1. Riesling

De meest beroemde druivensoort is de riesling. Deze kwaliteitsdruif is de 'koning' van de Elzaswijnen. De inwoners van de Elzas beschouwen dit als hun grootste druivenras. Het is ook de enige streek waar de druif zo goed gedijt. Deze druivensoort kan grootse droge wijnen produceren, maar ook heerlijk delicate en opwindende, en uiterst zoete wijnen. De riesling wijn is een krachtige, fruitige wijn met een subtiel bouquet en een buitengewone, aromatische verfijndheid.

Gastronomisch is Riesling een troefkaart, want hij begeleidt de fijnste visgerechten (zee- en riviervis, ideaal bij forel en snoek), schelp-en schaaldieren, Coq au Riesling, kalfsvlees .. En vergeet niet: in deze streek kan (choucroute) zuurkool niet zonder het gezelschap van de Riesling.

2. De Gewürztaminer

De Gewürztraminer is één van de 'edele' rassen uit de Elzas. Deze wijn staat bekend om zijn verfijnd aromatisch boeket en een kruidige smaak. De vertaling van het Duitse Gewürz betekent kruidig. De geur en de smaak van de Gewürztraminer is dan ook heel uitgesproken. Door de scherpe, kruidige aroma’s heb je zowel 'lovers’ als 'haters'.  De dosis kruidigheid in de wijn kan nogal verschillen, gaande van delicate fijnheid tot weelderige geuren.

De gewürztraminer is echter een zeer aromatische, verleidelijke druif. Deze druif kenmerkt de onweerstaanbare geur van lychees, rozenblaadjes en weelderig tropisch fruit. Hij heeft de smaak van zwarte peper. Ondanks de fruitige geur, is de wijn wel droog. De meeste gewürztraminers zijn zacht en hebben een hoog alcoholpercentage., maar je moét wijnen van deze unieke druif geprobeerd hebben.

Gewürztraminer kan als origineel aperitief geserveerd worden, maar ook bij pittige bereide visschotels, kreeft à l’Américaine, gegrilde zeevruchten, kerriegerechten en natuurlijk bij de plaatselijke munsterkaas.

3. Sylvaner

Dit is een lichte en fruitige wijn die uitstekend geschikt is voor zomerse toestanden. Deze wijn is goedkoop en gaat vaak naar de verbruiker toe met leuke fantasie benamingen zoals bv. Fleur d’Alsace, Fruits de Mer enz .. Deze wijn wordt vooral aangeraden bij vis, vleeswaren en salades.

4. Pinot blanc

Dit is een fris-fruitige wijn met een aangenaam parfum en een soepele zachte smaak. De Pinot Blanc, die een soort middenpositie aanneemt tussen de verschillende Elzas wijnen, is uitermate geschikt als zomers aperitief of begeleider van vis, schaal- en schelpdieren, wit vlees (gevogelte), koud buffet en salades. Deze wijn wordt jong gedronken, liefst binnen de 5 jaar.

5. Tokay d’Alsace of Pinot gris

Van alle druiven in deze streek geeft de pinot gris het meeste body, maar de minste aroma's aan wijn. In de elzas komt de druif het best tot haar recht. Deze wijn krijgt na enkele jaren rijping een mooie goudgele kleur en een weelderig boeket met veel finesse.

Bij visgerechten (met saus en al dan niet kruidig bereid) voelt deze wijn zich thuis, maar ook wit vlees, gevogelte en waterzooi kan hij naar een hoger niveau optillen. Deze wijn wordt ook koel geserveerd en binnen de 3 jaar gedronken.

6. Muscat

Muscat is een droge witte wijn met een aromatisch naar druiven geurend boeket. In tegenstelling tot andere wingebieden, maken ze in de Elzas droge wijn van de muskaatdruif. Het is de fruitigste van de Elzaswijnen en toch droog (zeker niet te verwarren met de meestal zoete muskaatwijnen uit andere landen).

Bijzonder geschikt als aperitiefwijn maar muscat kan ook lekker verrassen bij rivierkreeftjes, visgerechten  met botersaus en bij asperges op Vlaamse wijze. Ook deze wijn moet je zo jong mogelijk serveren, uiteraard koel.

7. Pinot noir

Pinot Noir is een moeilijke druivenras, maar als het lukt kunnen pinot-noir-wijnen waanzinnig lekker zijn, met fruitige aroma's. Dit is de enige rode wijn uit de Elzas. deze wijn heeft een hoog zuurgehalte en weinig tannines.

Sommige zijn iets lichter van kleur en wordt dan beschouwd als een rosé wijn maar bepaalde varianten, zoals de Rouge de St. Hippolyte zijn echte rode wijnen. De Pinot noir wijn d'Alsace komt buiten de Elzas zelf, amper aan zijn trekken. Hij is ideaal bij rode vleessoorten en kazen.

Daarnaast hebben we de Crêmant d’Alsace.

Dat is mousserende wijn die een alternatieve functie van Champagne kan vervullen. Er zijn witte en rosé schuimwijnen die bereid zijn volgens de traditionele Méthode Champenoise.

Wat is het verschil tussen champagne en crémant?

Een cremant is een mousserende wijn die volgens de traditionele methode wordt gemaakt maar met minder druk in de fles en met kortere rijpingstijd. Er zijn diverse crémants: die van de Elzas, Loire, Bordeaux, Jura, Limoux, Bourgogne en Die.

'Vendages Tardives' en 'Selection de grains nobles'

Bij de appellaties Alsace en Alsace Grand Cru kan ook nog de vermelding 'Vendanges Tardives' (late wijnoogst) of 'Selection de grains nobles' (selectie door edelrot aangetaste druiven) aangebracht zijn.

Riesling en Gewürztraminer (maar ook Pinot Gris en Muscat) laat men in goede jaren soms overrijp plukken waardoor de wijnen een zoete smaak krijgen. Deze wijnen kunnen meer dan 10 jaar verouderen. Kelderfris serveren bij ganzenlever of zomaar als wijnsnoepje zonder gerecht. Ze duiden op buitengewone (en geen goedkope!) wijnen, meestal volzacht of likeurzoet.

Grand Cru

In 1975 werden de beste wijngaarden gecatalogizeerd. De kwaliteitsnormen liggen bijzonder hoog. Op het etiket wordt na de gemeentenaam de 'lieu-dit' of de 'als grand cru-erkende' wijngaard vermeld. Enkele voorbeelden: Ammerschwihr, Kaepferkopf, Sigolsheim Mamburg, Riquewihr Sporen, Bergheim Altenberg, Türckheim Brand , enz … enz …

Druivenrassen

In de Elzas zijn de wijnen, op enkel uitzonderingen na, afkomstig van een enkel druivenras of hier is de naam av de wijn en het druivenras zowat synoniem. Men spreekt dus van Sylvaner, Pinot Blanc, Musact, Pinot Gris of Tokay d’Alsace, riesling, Gewurtztaminer en Pinot Noir. Het accent ligt in de Elzas duidelijk op wit, want enkel het druivenras pinot noir staat voor (lichte) rode wijn.

Er is een uitzondering: de Edelzwicker is een wijnmengsel van verschillende druivenrassen.

Het etiket

Op de wijnflessen vind je kleurrijke etiketten waarop even kleurrijke fantasiebenamingen voorkomen. Toch zijn er maar twee wettelijk verplichte benamingen: AOC Alsace gevolgd door de naam van het druivenras of Edelzwicker, de AOC Alsace Grand en de AOC Crémant d’Alsace. Alle andere vermeldingen zijn oogverblinders, zoals réserve, cuvée reservée, cuvée … enz.

Bovendien houdt men in de Elzas van bronzen, zilveren en gouden medailles die worden uitgereikt op diverse wijnkeuringen. Elke fles krijgt dus zijn uniek tintje.

Een gouden raad: 'alleen de inhoud in het glas is belangrijk!'