Jaloezie, een venijnig beestje

Hoe overwin je het groene monster?

Jaloezie is inderdaad een venijnig beestje. Hoe hard we ook ons best doen, soms is het gewoon onmogelijk uit te roeien.

Ben jij soms jaloers op je partner, je broer / zus, je vriendin of collega? Je bent zeker niet alleen. Iedereen heeft wel eens jaloerse gevoelens. Maar hoe kunnen we vermijden dat die afgunst te veel hoogtij viert?

De truc is : leren hoe we er het best mee omgaan.

Jaloezie is een gevoel dat eigenlijk altijd als vervelend wordt ervaren en het kent verschillende vormen.

De bekendste vorm is het gevoel iets te willen hebben dat een ander wél heeft. In dit geval spreekt men meer van 'afgunst'. Een andere vorm komt vooral voor in de liefde, relaties, vriendschappen. Deze vorm van jaloezie kan erg hinderlijk zijn. Het kan leiden tot het beëindigen van een relatie of vriendschap. En jaloezie kan zelfs escaleren tot ziekelijke jaloezie. Dan heeft men geen controle meer over zijn of haar gedragingen.

Jaloezie wordt heel vaak een typische vrouwenkwaal genoemd, maar niets is minder waar. Ook mannen hebben geregeld jaloerse gevoelens. Maar zij zijn wel iets subtieler in het uiten ervan. Dat we af en toe afgunst voelen heeft veel te maken met het feit dat we onszelf graag met elkaar vergelijken. Heeft de ander iets wat wij niet hebben maar wel graag zouden willen bezitten, dan voelen we onszelf tekort gedaan en worden we jaloers, of het nu gaat over bezittingen of eigenschappen.

Er zijn situaties waar jaloezie gewoon terecht is .. bv. je werkt heel hard maar je baas geeft telkens kansen aan een collega. Dan is het logisch dat je nijd voelt. Meestal zullen er dan ook andere emoties opduiken, zoals kwaadheid en verdriet.

Jaloezie kan ook heel constructief werken, omdat ze je laat stilstaan bij de dingen waar je soms onbewust naar verlangt. Op die manier kan je afgunst een handig instrument zijn om jezelf beter te leren kennen en kan ze je stimuleren om werk te maken van een situatie waar je eigenlijk niet tevreden over bent. Lopen je jaloerse gevoelens weliswaar de spuigaten uit, dan kunnen ze daarentegen voor veel narigheid zorgen.

Sommige mensen blijven in hun afgunst hangen. Voor hen is het heel belangrijk dat ze nagaan waar hun jaloerse gevoelens vandaan komen. Dikwijls zal een gebrek aan eigenwaarde aan de basis liggen en dat zal aangepakt moeten worden om ook hun nijd te kunnen overwinnen.

Jaloezie tussen collega’s

Het kan erg frustrerend zijn wanneer je merkt dat je baas een ‘boontje’ heeft voor je collega. Zij / hij lijkt net dat tikkeltje beter dan jij, is assertiever, kan beter onderhandelen en zit constant boordevol ideeën.

Promotie, carrièredrang, status … dit zijn vaak dingen die voor jaloezie zorgen. Elkaar proberen te overtreffen, leidt tot een strijd die niemand kan winnen maar die wel voortdurend over je grenzen heen jaagt, met een groot risico op burn-out tot gevolg.

Ga eens bij jezelf kijken :

• ligt een gebrek aan eigenwaarde kan aan de basis?
• wat denk jij van je job : zit je op je plek? past je job jij jou? doe je het goed? En heeft jouw werkplek dezelfde verwachtingen van jou?
• ontdek je bij je collega vaardigheden die jij ook zou willen hebben? Beslis dan of jij ze zelf wil proberen te ontwikkelen, of is het eigenlijk toch niet zo belangrijk en kan je jezelf toch aanvaarden zoals je bent.
• werk aan je zelfvertrouwen, want onzekerheid is de grootste 'jaloezievoeder'. Je bent dan misschien niet de beste, leukste of knapste ter wereld, je bent wel uniek en hebt kwaliteiten genoeg om de moeite waard te zijn
• misschien ben je jaloers op een succesvolle carrièrevrouw, terwijl die collega jouw gelukkig gezinsleven benijdt.
• draai de rollen eens om. Hoe zou jij behandeld willen worden als jij degene was waar men jaloers op is? Openheid kan wel helpen.  Neem je collega apart en spreek erover. Vertel wat je stoort en jaloers maakt. Hou er wel rekening mee dat het in een gesprek tot een escalatie kan komen, maar dat staat een goede afloop niet altijd in de weg.

Jaloezie tussen broers en zussen

Als kind heb je samen gelachen, gehuild en gevochten. Je kent ­elkaar als geen ander, en weet elkaar dus ook als geen ander te raken.

Over jaloezie tussen broers en zussen wordt vaak gezegd dat het erbij hoort en daar zit zeker een waarheid in. Waar het uiteindelijk bij ons allemaal om draait, is dat we gezien willen worden door onze ouders. We willen door hen erkend worden om wie we zijn. Als we de indruk krijgen dat broers en zussen meer aansluiting vinden bij onze ouders dan wij, dan zullen we het gevoel krijgen dat we harder moeten knokken om hun aandacht. Eén van de kinderen kan bijvoorbeeld een hobby met een ouder delen, waardoor er meer gezamenlijke interesse is. De jaloezie kan ook ontstaan doordat één van de kinderen vaak ziek is en meer zorg nodig heeft. Of het kan te maken hebben met een groot leeftijdsverschil, waardoor het oudste kind het gevoel heeft dat het meer heeft moeten vechten om zijn eigen weg te banen dan het jongste, dat een veel lossere jeugd beleeft. Ze hebben een diepgewortelde overtuiging dat hun broer of zus meer mocht, later mocht thuis komen, minder thuis hielp, wel mocht gaan studeren, meer was geliefd bij 1 of beiden ouders enz ..

Ga eens bij jezelf kijken :

• is de jaloezie ontstaan door bepaald gedrag van je ouders, broers of zussen, of heeft ze met een minderwaardigheidsgevoel te maken hebben?
• spreek je jaloezie uit tegen je broer of zus, of tegen je ouders. Zo vermijd je dat je jaloerse gevoelens escaleren.
• hoe belangrijk is het onrecht dat je ervaart? Gaat het erom dat je broer / zus op vakantie kan en jij niet? Ga na wat de waarden en normen zijn die voor jou belangrijk zijn in het leven en focus je daar op.
• besef dat de goedkeuring die we allemaal van onze ouders hopen te krijgen ook in kleine dingen kan zitten. Het kan best zijn dat je ouders een heel ander leven leiden dan jij, maar dat ze er wel staan als je hulp nodig hebt.

Ouders :

• wil je als ouder vermijden dat er jaloezie bestaat tussen je kinderen, denk dan eens na over de jaloerse gevoelens die je mogelijk zelf met je meedraagt. Je projecteert je eigen gevoelens immers automatisch op je kinderen.
• grijp niet steeds onmiddellijk in. Het heeft geen zin om elke keer te reageren als een van je kinderen even roept. Laat hen zelf leren hun problemen op te lossen. Kom enkel tussen wanneer je ziet dat het uit de hand loopt.
• speelt er al jaloezie tussen je kinderen, zorg er dan voor dat ze elk afzonderlijk het gevoel hebben dat ze geapprecieerd worden om wie ze zijn. Dwing hen bv. niet om een bepaalde hobby op te nemen, maar steun hen in de hobby die ze zelf graag willen doen. Hoe meer je je kinderen hun eigenheid gunt, hoe meer ze het gevoel zullen hebben dat ze gehoord en gezien worden, en hoe minder kans op jaloezie er zal zijn.
• herhaal regelmatig dat de liefde van mama en papa geen grenzen kent en dat jullie hart groot genoeg is om hen evenveel liefde te geven, met hoeveel ze ook zijn. Het is immers altijd om de liefde van de ouders dat de kinderen wedijveren.

Jaloezie tussen partners

Jaloezie tussen partners heeft veel te maken met je hechtingsstijl. Als kind leren we ons van nature aan anderen hechten, want dat zorgt voor troost, veiligheid en geborgenheid. Er zijn verschillende manieren waarop je je aan anderen kan hechten en hoe je dat doet, vindt zijn oorsprong in de relatie met je eerste belangrijke verzorgers. In de meeste gevallen zijn dat je ouders. Had je als kind al het gevoel dat je verzorgers emotioneel niet erg beschikbaar waren voor jou, dan zorgt dat voor een onveilige hechting en ken je bv. de angst ontwikkelen om verlaten te worden of om je te binden. Die verlatings- of bindingsangst kan dan ook in latere relaties opduiken en voor jaloezie zorgen. Al zal bij afgunst tussen partners ook ervaring altijd een belangrijke rol spelen : ben je al eens bedrogen door een partner, dan is er meer kans dat je jaloers zal zijn op een volgende partner, omdat je vertrouwen geschonden is.

Ga eens bij jezelf kijken :

• besef dat je in een relatie altijd met twee partijen bent : zowel je partner als jij hebben een invloed op hoe jullie met elkaar omgaan.
• kende je zelf als kind een onveilige hechting, dan is de kans bovendien groot dat je voor een partner gekozen hebt die ook een zekere onveilige hechting heeft, omdat het een blauwdruk is van wat je meekreeg in je jeugd. Gelukkig is je hechtingsstijl flexibel : werk eraan! Als volwassene heb je keuzes ... probeer je daarom bewust te worden van de weg die je als kind en jongere afgelegd hebt. Hoe beter je zicht hebt op het gemis en andere gevoelens die je toen ervaren hebt, hoe minder je jeugd op latere leeftijd alles zal overschaduwen.
• had je te maken met bedrog? Personen die in eerdere relaties nooit jaloers waren kunnen na een geval van bedrog extra oplettend worden. Zij leven met een ‘radar’ en checken of alles volgens de persoonlijke voorschriften verloopt. Het controleren of ondervragen als hij/zij thuiskomt na een lange dag werken is een veel voorkomende uiting van wantrouwen én jaloezie. Mensen die zélf ooit een slippertje gemaakt hebben, worden ook vaak gekweld door jaloezie.
• hieraan gekoppeld is er ‘verlatingsangst’. Een van de partners kan heel bang worden omdat de ander ooit zou kúnnen weggaan. De jaloerse partij denkt niet alleen verder te kunnen en is zelfs bang om alleen te zijn. Die verlatingsangst ligt vaak aan de basis van hevige jaloezie.
• probeer niet alles op je partner te projecteren. Val je partner ook niet aan als je te midden van je jaloezie zit, want daar zal zelden iets constructiefs uit voortkomen. Het is verstandiger om het gevoel eerst te laten zakken en het nadien te bespreken.
• vecht niet om de liefde van je partner. Een denkwijze als: ‘oog om oog, tand om tand’, werkt hier niet en levert enkel verliezers op.
• is jouw partner jaloers (en sta je recht in je schoenen)? Maak hem of haar dan duidelijk dat je de jaloezie als een stuk van hem of haar aanvaardt en probeer gerust te stellen, maar laat niet toe dat je partner de controle over je eist. Stel je grenzen en ga ook niet te veel in de jaloezie mee, want daar help je je relatie op termijn zeker niet mee.

En toch …

• een gezonde dosis jaloezie is normaal in de meeste liefdesrelaties. Liefde en jaloersheid gaan nu eenmaal samen.
• liefdeshonger wordt actief liefhebben: Leg niet alle nadruk op het geliefd worden, maar heb zelf ook lief.
• Wees realistisch, ook in de liefde: Zie de realiteit onder ogen en verbloem niet alles. Het leven is immers véél meer dan rozengeur en maneschijn.

Als je zelf denkt dat je de grenzen van het draaglijke overschrijdt, kan je naar een psycholoog stappen. De deskundige kan je opnieuw leren genieten van je relatie.

Jaloezie tussen vriendinnen

Onze vriendinnen zouden degene moeten zijn die we vertrouwen, aan wie we alles vertellen en aan wie we alles gunnen. Maar dat is niet altijd van harte, zo blijkt uit een recente enquête, want maar liefst 74 procent van de vrouwen is ongelofelijk jaloers op haar vriendinnen. Ze hebben het vooral moeilijk met het uiterlijk en het geld van een goeie vriendin.

Met onze vriendschappen streven we naar een samenhorigheidsgevoel. We willen ons kunnen identificeren met elkaar. En jaloezie tussen vriendinnen ontstaat meestal op het moment dat ze meer beginnen te verschillen : als de ene vriendin bv. zwanger wordt en de andere dat ook zou willen - als de ene carrière maakt, terwijl de ander daar ook van droomt, maar tevergeefs hoopt op een promotiekans. Op zo’n momenten gaan we meer vergelijken en worden we ook bang om ons maatje te verliezen.

Ga eens bij jezelf kijken :

• ook hier hoeft jaloezie niet negatief te zijn: je gevoelens kunnen je in contact brengen met verlangens die onbewust leven bij jou en je aanzetten om die wensen waar te maken. Ga dus na wat aan de basis zou kunnen liggen.
• uit je gevoelens tegen de vriendin in kwestie. Dat is vaak een goede zaak, want met openheid creëer je een sterke band.
• soms kan het helpen om de vriendschap tijdelijk wat minder ‘close’ te maken, zeker als de jaloezie om existentiële thema’s draait, zoals zwangerschap of verlies. Tijdelijk het contact wat minder intens maken, is dan een zorgzamere keuze dan de vriendschap in wrevel onderhouden.
• vertelt een vriendin aan jou dat ze jaloers is, erken die gevoelens dan en probeer ze niet weg te wimpelen met uitspraken zoals ‘Maar jij hebt toch x of y.’ De ander kan zich daardoor betutteld voelen. Vertel eventueel over dingen die in jouw leven toch niet zo prettig lopen. Elk leven bestaat uit verschillende aspecten en misschien heb jij de neiging om het alleen maar over de goede dingen te hebben . Wees zelf ook open voor wat bij jou speelt.

met hulp van maandblad : ‘Goed Gevoel’

‘Ook de haat kent zijn jaloezie: we willen onze vijand voor onszelf hebben.’

Friedrich Nietzsche

‘Het probleem is niet dat de mensen dingen niet weten, maar dat ze zoveel dingen weten die niet waar zijn.’

Chinees gezegde

‘Als wij ons licht laten stralen, geven we onbewust andere mensen de gelegenheid hetzelfde te doen.’

Mandela

afbeelding : http://blog.seniorennet.be

Volgend deel : Roddelen we samen