Hoestsiroop en neusspray, nuttig of niet?

Hoesten, snotteren, keelpijn …

Als de temperatuur daalt, steken verkoudheden weer de kop op. De symptomen zijn van alle tijden en generaties. Maar leuk is anders en dus grijpen we in onze zoektocht naar verlichting nogal vlot naar een hulpmiddeltje. Hoestsiropen en neussprays behoren straks weer tot de bestsellers in de apotheek. Ze worden massaal gebruikt om die vervelende winterkwalen te bestrijden maar zijn ze wel nuttig?

Ze bieden meer comfort, maar genezen ze?

Wat met die verstopte- of loopneus?

Er circuleren naar schatting ruim 200 virussen die voor een verkoudheid zorgen. Dat maakt het enorm moeilijk om een vaccin te ontwikkelen dat bescherming kan bieden tegen dit uiteenlopende leger van aanvallers. Er bestaat evenmin een echt medicijn tegen een verkoudheid. Wel zijn er middeltjes die de lastigste symptomen indijken.

Dé verstopte neus.

We weten allemaal dat die ook zonder hulp en mits geduld na een vijftal dagen vanzelf verdwijnt. Maar wat kunnen die 5-tal dagen lang zijn dat we als de klok rond lopen te snotteren en die verstopte neus ons zelfs van onze slaap berooft. Het is logisch dat snelwerkende neussprays een vaste stek veroverden in de meeste medicijnkastjes. Maar na vele onderzoeken wordt gewaarschuwd om niet te snel grijpen naar zo’n spray.

Langdurig gebruik verhoogt slijmproductie

Voor wie toch nood heeft aan een wat sterker effect zijn er de vaatvernauwende neussprays. Die sprays doen de bloedvaten in je neus samentrekken waardoor de slijmproductie vermindert. Maar opgepast, voor deze middelen geldt dat je ze niet te lang mag gebruiken : max. 5 tot 7 dagen. Als je langer blijft sprayen komt er een tegenreactie op gang waardoor de symptomen net erger worden. In plaats van de slijmproductie in de neus te remmen, gaat het lichaam nog meer slijm aanmaken en ben je dus veel slechter af.

Neussprays bevatten een combinatie van actieve stoffen. Deze kunnen allergische reacties uitlokken of nevenwerkingen geven. Het is ook niet bewezen dat dat ze doeltreffend zijn. Zo heeft een neusspray die cortisone bevat geen enkel zin omdat die stof pas effect heeft op lange termijn, terwijl je de spray maar heel kort mag inzetten.

Ook een neusspray met een antibiotica-combinatie is geen goed idee. Antibiotica zijn onmachtig tegen virussen. Door ze toch te gebruiken help je bacteriën resistent te worden.

Wat kan je dus beter doen?

• Er wordt vooral aangeraden om de neus gewoon te reinigen met een fysiologische zoutoplossing. Die neusvriendelijke remedie wordt zelfs al jaren gebruikt bij jonge kinderen. De zoutoplossing zorgt ervoor dat het slijm in de neus verdund wordt zodat je makkelijker kan snuiten en de neus weer vrijkomt. Het is een soort neusspoeling.
• Of kan je beter kiezen voor de trucs uit de oude doos? Ja, gewoon dampen boven een kom heet water biedt even soelaas. Het is geen ‘must’ om daar bijkomende aroma’s met kamille of eucalyptus aan toe te voegen. Alleen de geur is aangenaam, verder brengt het niets bij.
• Zorg ook voor voldoende vochtigheid in de lucht door het gebruik van een luchtbevochtiger of kommetjes water op de verwarming.
• En wordt het te erg, kies dan voor een neusspray of druppels op basis van oxymetazoline of xylometazoline

Wanneer medische hulp zoeken?

Als je na een tiental dagen nog steeds last hebt van neusverkoudheid en de verschijnselen verminderen niet, of er komt hoge koorts of piepende ademhaling bij, dan is het best om een dokter te raadplegen. Misschien kan een allergie, poliepen of scheef neustussenschot een oorzaak zijn.

Het nut van een hoestbui!

Hoesten is eigenlijk een natuurlijke reactie op de prikkeling en een beschermende reflex van ons lichaam. Het is een vitaal verdedigingsmechanisme waarmee we ongewenste gasten uit onze luchtwegen verdrijven om het ademen te vergemakkelijken. Het kan gaan om slijmen maar ook om per ongeluk ingeslikt voedsel. Als de luchtwegen geprikkeld worden, vertrekt automatisch een signaal naar het hoestregulerende centrum in de hersenen.

De meest voorkomende oorzaak van hoesten is een banale verkoudheid, die verspreid wordt door een virus. Af en toe hebben hoestbuien een kwalijker oorzaak en kunnen ze het symptoom zijn van andere, soms ernstige aandoeningen zoals bv. bronchitis, longontsteking, astma. De ene hoest is de andere niet en daarom moet je opletten vooraleer je jezelf gaat behandelen. Er is een belangrijk onderscheid tussen een acute en een chronische vorm van hoesten.

Acute hoestbuien (korter dan 3 weken) worden vooral veroorzaakt door een infectie van de bovenste luchtwegen zoals een gewone verkoudheid, een acute bronchitis, bacteriële sinusitis, pseudo-kroep of kinkhoest. Andere mogelijke boosdoeners zijn een allergische neusverkoudheid, irritatie door stoffen of rook, te droge lucht.

Dan spreekt men ook van subacute hoestbuien (tussen 3 en 8 weken). Door oorzaak kan zijn: acute bronchitis, kinkhoest, allergische reactie en roken

Vooral de hoestmiddelen tegen deze acute types wordt hoestsiroop geslikt alsof het snoepgoed is!

Langdurige of chronische hoestbuien (meer dan 8 weken) zijn meestal symptomen van onderliggende aandoeningen zoals astma, allergie en chronische bacteriële sinusitis. Het kan bij sommige mensen ook een soort zenuwtrek zijn. Bij deze ziekte hebben de mensen voortdurend het gevoel dat er achteraan in hun keel iets druppelt, wat hen doet hoesten. Rokershoest is een ander voorbeeld van de chronische hoest. Laat in dit geval artsen de onderliggende oorzaken van deze langdurige hoestbuien identificeren.

Vette hoest

Heb je last van een slijm- of een vette hoest, dan mag je die zeker niet onderdrukken met een hoestremmend middel. Dit type hoest heeft net een nuttige functie omdat hij overtollige slijmen afvoert. Als je hem door een hoestsiroop uitschakelt, kan dit de ademhaling bemoeilijken en zelfs zorgen voor een verdere infectie van de luchtwegen. Het beste wat je in zo’n geval kan doen is veel water drinken. Lukt het niet met uitzieken alleen, dan kan je een siroop tegen slijmhoest overwegen, al is de doeltreffendheid ervan niet altijd bewezen. Experctorantia zijn bedoeld om het slijm te verdunnen en het ophoesten ervan te bevorderen.

Volgens Wikipedia

Een expectorans (mv: expectorantia) is een middel om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken. Een voorbeeld is guaifenesine en tolubalsem.

Expectorantia zijn middelen die in hoestdranken worden gebruikt, naast middelen die juist het overmatig hoesten beperken zoals codeïne.

foto: middeltjes met codeïne

Droge prikkelhoest

De situatie is anders als je geplaagd wordt door een droge prikkelhoest die geen enkel nut heeft voor het lichaam en alleen irriteert en uitput. Dit type hoest onderdrukken (om bijvoorbeeld wat beter te slapen) kan gedurende enkele dagen verlichting bieden. Bij dit type hoest kies je het best voor een siroop op basis van codeïne, een stof die een kalmerend en pijnstillend effect heeft.

Pas op: overdosering is niet onschuldig! De hoestreflex wordt onderdrukt waardoor ook de ademhaling kan verzwakken. Gebruik de middelen ook zo kort mogelijk want ze kunnen verslavend werken.

Zin en onzin van siroop

Voor een gewone verkoudheid heb je meestal geen geneesmiddelen nodig. Uitzieken is de beste remedie. Soms kunnen symptomen zoals neusloop en hoesten erg hinderlijk zijn en bv. het inslapen beletten. Dan kan een hoestmiddeltje voor wat comfort zorgen.

Maar:

• hoestsiropen bevatten smaak- en kleurmiddelen die voor ongewenste reacties kunnen zorgen. Mensen die gevoelig reageren op medicatie moeten dus uitkijken
• Suiker is een frequent ingrediënt en dat is niet alleen slecht voor de tanden maar ook voor diabetici.
• De meeste hoestmiddelen zijn af te raden voor kinderen

En wanneer medische hulp zoeken?

Meestal verdwijnt de prikkelhoest na twee weken. Maar als je na meer dan twee weken nog steeds hoest, als je wat slijm ophoest dat rood of groenig van kleur is of als je er koorts bij hebt, is het verstandig om naar de arts te gaan.  Bij ernstige benauwdheid, pijn of vreemde geluiden bij het ademhalen moet je altijd de arts inschakelen.

Enkele middeltjes tegen hoest

• Doe twee eetlepels gekneusde tijmblaadjes in een theepot doen; giet er kokend water op en laat 10 minuten trekken. Wie wens kan er citroensap of honing bijdoen. Tijm ontspant de spieren van de luchtwegen en vermindert ontstekingen.
• Doe een theelepel versgemalen zwarte peper in een pot en meng met twee eetlepels honing. Giet er koken over, laat 10-15 minuten trekken en drink langzaam op
• Honing is een ideaal middel bij hoest en keelpijn. Het werkt antibacterieel en verzachtend.
• Citroen is een oud huismiddeltje. Pers de citroen, doe er warm water en honing bij. En dit is voor de moedigen onder ons. Durf jij dit aan? Snij een halve schijf citroen, strooi er peper en zout op en zuig op de citroen.
• Zoethout verzacht de keel en het hoesten. Je kan het ook als thee drinken of als drop nemen.
• Gember helpt slijmen oplossen en is ontstekingsremmend. Doe plakken verse gember in een kom met water en laat 20 min. trekken. Voeg er honing en/of citroen bij.
• Zelfs gewoon water kan een hulp zijn, eventueel in de vorm van kruidenthee. Het vocht houdt de slijmvliezen vochtig en hierdoor zal je minder hoesten.
• Beter geen melk of melkproducten nemen als vocht want melk is slijmvormend.
• Neem een hete douche en hou deuren en ramen dicht. Laat dus de stoom niet ontsnappen want die verzacht de luchtwegen en kan ervoor zorgen dat slijm loskomt.

Wil je zelf een hoestdrankje maken?

Neem dan: 1 stuk verse gember, 1 kaneelstokje, 1 theelepels peperkorrels, 3 kruidnagels, 200 gram suiker, 500 ml water en voor volwassenen kan er een scheutje rum bij.

Doe dit alles (zonder de rum) samen in een pan en verwarm op een middelhoog vuur (tot de suiker opgelost is). Zet het vuur lager en laat zo’n 30 minuten sudderen tot het ingekookt is (ongeveer de helft van het volume). Laat afkoelen en doe er de rum bij. Bewaar in de koelkast.