Zin in koemelk of juist niet?

"Melk is goed voor elk"

Dat is het advies waarmee we allemaal groot werden. Melk is een goede bron van proteïnen en calcium. Toen ik klein was, dronken wij vooral koemelk. Het was meest te verkrijgen, de smaak was lekker en ook de goede prijs speelde een rol. Daarbij was koemelk boordevol vitamines en mineralen. Het was de beste melk voor kinderen omdat het alle vetten en vitamines bevat die nodig zijn om te groeien.

Maar tegenwoordig klinken er heel wat stemmen die beweren dat koemelk helemaal niet zo belangrijk en gezond is als tot nu toe altijd beweerd werd, integendeel zelfs. Het lijkt wel of steeds meer kindjes last hebben van koemelk. Is het geen koemelkallergie, dan is het wel lactose-intolerantie. Koemelk wordt allang niet meer als het gezonde product gezien. Wat doe je dan? Moet je het maar beter helemaal vermijden of zitten er toch nog gezonde aspecten aan? En welke alternatieven zijn er?

In de winkel staan naast de vertrouwde koemelk ook alsmaar meer andere soorten van melk : soja, rijst, hazelnoot...

Elke melk heeft natuurlijk zijn eigen voor- en nadelen maar welke kies je het best?

 

DIERLIJKE MELK

1. Koemelk

Dit is wellicht de meest bekende melk.

  • Koemelk is rijk aan vitamines en mineralen zoals proteïnen, calcium, zink en vitamines A en B.
  • heeft een romige, zoete smaak
  • bevat een reeks hoogkwalitatieve eiwitten die aminozuren bevatten die ons lichaam niet zelf kan aanmaken.

Nadelen:

  • volle melk bevat te veel calorieën uit verzadigde vetten. Daarom kies je beter voor halfvolle of magere melk. Magere melk wordt wel afgeraden bij kinderen jonger dan vijf jaar.
  • Veel mensen zijn intolerant voor lactose en bij kleine kinderen komt een melkallergie regelmatig voor. Zij kunnen koemelk beter laten.

 

2. Geitenmelk

  • Geitenmelk bevat meer vitamine A en D dan koemelk en heeft ook een hoger gehalte aan mineralen zoals kalium, koper en mangaan.
  • heeft een sterke, typische en licht gezouten smaak.
  • is gemakkelijker te verteren dan koemelk. Dat komt omdat de structuur van het melkvet fijner is bij geitenmelk dan bij koemelk, en geitenmelk van nature uit minder lactose bevat. Toch kan ook bij deze melk nog lactose-intolerantie optreden!
  • Geitenmelk bevat meer essentiële vetzuren dan koemelk. Deze vetzuren zijn een snelle bron van energie en worden niet opgeslagen als lichaamsvet. Ze verlagen ook het totale cholesterolniveau, waardoor geitenmelk een interessante keuze is bij de preventie van hart- en vaatziekten.

Nadelen:

  • niet geschikt voor kinderen jonger dan een jaar, gezien deze melk niet alle voedingsstoffen bevat.
  • wie allergisch is voor koemelkeiwit, zal vaak ook negatief reageren op geitenmelk. Ook hier kan lactose-intolerantie optreden.

 

3. Schapenmelk

Schapenmelk is als drank minder bekend, maar kennen we eerder als ingrediënt van schapenkaas.

  • de smaak is zacht en delicaat, leunt eerder aan bij de smaak van koemelk.
  • schapenmelk bevat twee keer meer calcium, fosfor, zink en vitamine B dan koemelk en is gemakkelijk verteerbaar.
  • Leuk om te weten is het feit dat schapenmelk zelf geen cholesterol bevat.
  • deze melk bevat als enige melk orootzuur (= vit. B13), dat goed is voor de opbouw van celkerneiwit. Dit werkt wederopbouwend en herstellend bij oudere of zieke mensen.
  • in vele gevallen helpt schapenmelk ook bij de behandeling van eczeem.

Nadelen :

  • schapenmelk bevat twee keer zoveel vet als koemelk en bevat veel calorieën.
  • ook het lactosegehalte is hoger dan bij koemelk, dus niet geschikt voor mensen met een lactose-intolerantie.
  • deze melk kan ook een allergische reactie veroorzaken.

 

4. Paardenmelk

Bij ons is paardenmelk als drank niet zo bekend, maar in landen als Mongolië, Kirgizië en Kazachstan wordt het traditioneel veel gedronken.

  • door de vele lactose in paardenmelk heeft het eerder een zoete smaak.
  • de melk is ook zachter en heeft een waterachtige structuur.
  • paardenmelk is licht verteerbaar en rijk aan onverzadigde vetten en vitaminen A, B, B6, B12, E, C en K.
  • de calcium-fosforverhouding is beter dan bij koemelk, wat voor een betere kalkopname zorgt.
  • slechte bacteriën in de darmen kunnen leiden tot een onregelmatige stoelgang, een slechte vertering en zelfs vermoeidheid en huidproblemen. Paardenmelk activeert de gisting van noodzakelijke melkzuren, waardoor een goede spijsvertering op gang komt en de darmflora een reinigingskuur krijgt.

Nadelen:

  • paardenmelk is zeer rijk aan lactose, dus wie intolerant is voor lactose kan deze melk het best vermijden.
  • er kan ook bij paardenmelk een melkallergie voorkomen.
  • paardenmelk is redelijk duur en vrij moeilijk te vinden.

 

5. Karnemelk of Botermelk

Vroeger werd karnemelk gemaakt van verzuurde room, waar het melkvet (boter) van werd afgeschept.

Nu wordt karnemelk vaak gemaakt door aan magere melk, melkzuurbacteriën toe te voegen, waardoor de melksuiker wordt omgezet in melkzuur (E270) – of door aan magere melk citroenzuur (E330) toe te voegen.

  • karnemelk is een vetarm, zuur en drinkbaar
  • het heeft een zuiverende werking had. Karnemelk reguleert met name de bacteriënhuishouding in de mond, maag, en darmen.
  • het zuurgehalte van de karnemelk zorgt voor de goede werking van de bloedvaten en de organen
  • bovendien is karnemelk goed voor de huid.
  • Karnemelk zit vol met vitaminen en mineralen, vooral de vitaminen A en D zijn belangrijk voor kinderen in de groei en vrouwen in de overgang.
  • Daarnaast bevat karnemelk vitamine C wat belangrijk is voor het verhogen van de weerstand en diverse vitaminen uit de B groep.
  • Karnemelk bevat ijzer, calcium en dergelijke waardoor het drinken van karnemelk het algeheel gestel van de mens kan verbeteren.
  • Ongesuikerde karnemelk bevat maar weinig vet, per honderd gram karnemelk verbruikt men slechts twee en dertig calorieën.
  • Men kan stellen dat de ongesuikerde karnemelk zeker gezond is omdat deze rijk is aan vitaminen en mineralen.

nadelen :

  • Velen vinden de zure smaak onaangenaam vinden, Vooral bij kinderen kan bovendien de zurige lucht van karnemelk een afwerende reactie oproepen.
  • Karnemelk wordt ongezonder door de toevoeging van suiker

Gebruik :

Het beste kan men karnemelk koud uit de ijskast drinken, zoeten kan men op natuurlijke wijze doen door het gebruik van zoete vruchten. Uiteraard kan men ook nu nog bloemetjes pap of gortenpap maken, deze worden wel warm gegeten en gezoet met een lepel stroop. De bloem en gort neutraliseren samen met de stroop de geur en de smaak van karnemelk.

http://www.leefgelukkig.be

Allergie en alternatieven

Allergie voor melk is een van de meest voorkomende allergieën bij kinderen jonger dan drie jaar. Het zijn vooral de eiwitten uit de melk die de allergie veroorzaakt. Personen die allergisch reageren op koemelkeiwitten reageren ook vaak allergisch op de eiwitten uit melk van andere dieren zoals geiten of schapen. Want koemelk en geitenmelk hebben een vergelijkbare samenstelling. Voor deze personen is er keuze tussen plantaardige melksoorten.

http://www.carolabaktzoethoudertjes.nl

 

PLANTAARDIGE MELK

1. Sojamelk

Sojamelk is wellicht de meest bekende plantaardige melk. Sojamelk wordt gemaakt door geweekte sojabonen te malen en te vermengen met water.  Dit mengsel wordt gezeefd. De gefilterde vloeistof is de sojamelk.

  • sojamelk bevat aanzienlijk minder calorieën dan koemelk, geen cholesterol en geen lactose en is dus ideaal voor mensen met lactose-intolerantie.
  • is voedzaam, een goede bron van eiwitten van hoge kwaliteit en voedingsvezels.
  • sojamelk is rijk aan isoflavonen, een plantaardige stof die lijkt op menselijke oestrogenen. Deze stof helpt bij aderverkalking, botontkalking en kan de symptomen van de menopauze verlichten. Onderzoek wees uit dat vrouwen die dagelijks één glas sojamelk drinken veertig procent minder kans op diabetes hebben.
  • is licht verteerbaar en wordt het meestal goed door de maag verdragen
  • de smaak is van nature vrij bitter. Niet iedereen vindt de typische bonensmaak lekker, maar er worden vaak smaakjes en suiker aan toegevoegd.

Minpunten:

  • net zoals bij koemelk treden er bij sojamelk ook regelmatig allergieën op. Er zijn zelfs 40% van de baby's (die allergisch zijn voor koemelk) , maar ook geen sojamelk verdragen.
  • door de vele proteïnen in de melk is deze melk niet zo geschikt voor mensen met jicht.
  • ook mensen met diabetes passen beter op. Natuurlijke sojamelk is heel geschikt voor hen, maar in veel vormen worden suikers en zoetstoffen toegevoegd om de smaak te verbeteren.

Gebruik :

  • je kunt er alles mee doen wat je ook met koemelk doet: het puur drinken (koud of opgewarmd)
  • het als koffiemelk gebruiken of er pap, pannenkoeken, slagroom, smoothies en desserten mee maken.

100 ml ‘pure’ sojamelk bevat (afhankelijk van het merk) ongeveer : 54 calorieën, 3,8 gram proteïne, 1 gram koolhydraten, 0,4 gram vezels en 2,2 gram vet.

 

2. Rijstmelk

Voor veel mensen is rijstmelk dé beste oplossing. Rijstmelk wordt meestal gemaakt van bruine rijst die lang heeft gekookt in veel water, dan gepureerd wordt en meerdere keren door een zeef gaat.

  • rijstmelk bevat meer koolhydraten, maar minder verzadigde vetten en cholesterol dan koemelk
  • doch rijstmelk bevat minder eiwitten en calcium dan sojamelk
  • bevat twee keer zoveel vitamines als koemelk en nog minder vet dan sojamelk.
  • is veel makkelijker verteerbaar dan koemelk en sojamelk.
  • deze melk is rijk aan vezels, wat een positief effect heeft op het energieniveau van het lichaam en de cholesterol doet dalen.
  • is van nature een relatief zoete melk. Veel kinderen vinden dat lekker, is dus handig voor de kinderen die geen koemelk mogen drinken.

Minpunten :

  • kan soms waterachtiger zijn dan sojamelk
  • omwille van zijn zoete smaak is niet iedereen er even dol op
  • er worden aan de variant in pak vaak vitamines en mineralen toegevoegd..
     

Gebruik : Je kunt het gebruiken zoals gewone melk, maar hou wel rekening met de zoetere smaak.

100 ml rijstmelk bevat gemiddeld : 14 calorieën, 0,1 gram proteïne, 9,4 gram koolhydraten, 0,1 gram voedingsvezel en 1 gram vet.

3. Kokosmelk

Kokosmelk wordt gemaakt van het vruchtvlees in de kokosnoot. Door de geraspte kokos met water te vermengen en uit te knijpen verkrijgt men een vloeistof.  Het heeft de kleur van melk.

  • let op : verwar kokosmelk niet met kokoswater : dit is het vocht dat in de kokosnoot zit (ook klapperwater genoemd) en dat overigens bijzonder gezond en geneeskrachtig is..
  • belangrijk voordeel van kokosmelk is de hogere voedingswaarde vergeleken met bv. rijstmelk.

Minpunten :

  • het hoge vetgehalte! Kokosmelk bevat veel verzadigde vetzuren.
  • omdat het zo’n dikke, romige melk is, is het minder geschikt om puur te drinken.

Gebruik :

Kokosmelk wordt heel vaak gebruikt in de Aziatische keuken, in gerechten zoals curry’s, wok en soepen, maar ook in cocktails. Daarnaast kun je bijvoorbeeld satésaus maken met kokosmelk in plaats van melk.

Het heeft een zoetere en vollere smaak, die behouden blijft als je de melk (bv. in een saus) verwarmt. Kokosmelk is niet geschikt om gewone of sojamelk te vervangen. Deze melk is te verkrijgen in brik of in blik maar pas op : eens geopend, bewaar afgesloten in de koelkast.

100 ml kokosmelk bevat gemiddeld : 197 calorieën, 2 gram proteïne, 2,81 gram koolhydraten, 13,6 gram vezels en 21,3 gram vet.

 

4. Amandelmelk

De hele amandelnoten worden geroosterd om de natuurlijke smaak ervan goed tot zijn recht te laten komen. Dan worden ze gemalen tot een smeuïge amandelpasta. En die wordt gemengd met natuurlijk bronwater. Vervolgens wordt de substantie gefilterd. Het resultaat is een amandelmelk die hemels smaakt.

  • deze melk is een bron van antioxidanten (vitamine E) en calcium.
  • amandelmelk heeft een gezonde samenstelling van vitaminen, mineralen. Bevat de juiste vetten, hoge kwaliteit eiwitten en wordt vaak nog aangevuld met extra vitaminen.
  • bevat van nature weinig verzadigde vetten en geen cholesterol
  • van alle plantaardige melk alternatieven heeft amandelmelk de minste calorieën
  • is erg licht verteerbaar en dat is ook meteen haar grootste troef.
  • amandelmelk is geschikt voor mensen met eenlactose-intolerantie. Deze plantaardige drink is van nature lactosevrij.
  • deze vorm van melk wordt veel gebruikt als melkvervanger door veganisten.
  • de zachte, zoete smaak doet denken aan frangipane.
  • brandt veel minder snel aan dan bv sojamelk.

Nadelen :

  • is wat duurder dan soja- en rijstmelk
  • minder geschikt voor kleine kinderen. De voedingswaarde van amandelmelk is lager dan die van normale melk.
  • amandelen zijn noten die ook een allergische reactie kunnen prikkelen waarin je het in de “melkvorm” drinkt. Als je snel last hebt van allergieën, probeer het best met een kleine portie amandelmelk na of je het wel kunt verdragen.
  • amandelmelk mag NIET opgewarmd worden in de magnetron.

Gebruik :

Door de zoete, nootachtige smaak en de romige textuur is het een perfecte basis voor milkshakes en gebak. Maar je kunt het net zo goed puur drinken of gebruiken als koffiemelk. Samen met muesli vormt het als ontbijt een perfecte start van je dag.

100 ml amandelmelk bevat gemiddeld : 17 calorieën, 0,5 gram proteïnen, 3 gram koolhydraten, 0,2 gram vezels en 1,1 gram vet.

5. Havermelk

Havermelk vind je vooral in natuurwinkels en heeft weinig extra te bieden. Het is een mix van geweekte havervlokken, water en eventueel wat zoetmiddel, dat fijngemalen wordt en vervolgens gezeefd.

  • havermelk heeft een goede verhouding koolhydraten/eiwitten
  • heeft een neutralere smaak dan sojamelk
  • heeft een laag cholesterolgehalte en helpt bij constipatie, dankzij het hoge aantal vezels.
  • is vetarm, rijk aan onverzadigde en arm aan verzadigde vetzuren.
  • deze drank is best romig van zichzelf en bevat extra vezels door de haver. Het combineert natuurlijk perfect met havermout door de ‘lichte’ haversmaak.

Nadelen  :

  • de typische smaak maakt dat je het niet in al je gerechten kan gebruiken.
  • verder bevat havermelk opvallend minder vitaminen.

Gebruik : Havermelk past heel goed bij een granenontbijt en kan prima verwerkt worden in sauzen en soepen.

100 ml havermoutmelk bevat gemiddeld: 50 calorieën, 0,6 gram proteïnen, 8,6 gram koolhydraten, 0,5 gram vezels, 1,3 gram vet

http://www.goedgevoel.be

 

Nog meer alternatieven

Heel wat minder bekend dan de melkalternatieven van hierboven zijn:

  • Speltmelk (van een bijna vergeten graansoort vol belangrijke voedingsstoffen)
  • quinoamelk (vult goed door het hoge eiwitgehalte - bevat veel vitamines en mineralen)
  • amaranthmelk (omdat amaranth geen graan is, maar een supergezond zaad, is het glutenvrij)
  • hazelnootmelk ( het zusje van amandelmelk)
  • gierstmelk ( gemaakt van gierstvlokken, licht verteerbaar en een bron van ijzer)
  • boekweitmelk ( goed voor de bloedvaten en tegen diabetes)
  • kamutmelk ( bevat veel selenium, een sterk anti-oxidant)
  • hennepmelk ( een omega-3-bom met nootachtige smaak)
  • gerstmelk ( erg vezelrijk)
  • sesammelk (rijk aan eiwitten en meervoudig onverzadigde vetzuren)

afbeelding : http://planteneter.wordpress.com

afbeelding : http://www.bbwebwinkel.nl