De keuken van Denemarken

De Deense keuken

Wie van lekker eten houdt, dan zal zeker ook van Denemarken houden.

Denemarken is trots op zijn 13 Michelin-sterrenrestaurants. Vooral restaurant ‘Noma’ in Kopenhagen - drie jaar op rij (2010, 2011, 2012) verkozen tot het beste restaurant ter wereld – maakt van Kopenhagen de gastronomische hoofdstad van Scandinavië.

Maar als je geen fan bent van chique dineren, vind je in Denemarken ook veel gezellige Deense pubs, cafés en goedkopere restaurants waar je heerlijk kunt eten. Doe als een Deen en breng een bezoek aan een van de vele hotdogkraampjes, of bestel tijdens de lunch het wereldberoemde smørrebrød (rijk belegd roggebrood).

Denemarken heeft een gevarieerde keuken. In restaurants wordt vooral vis, vlees en aardappelen geserveerd. Het is een luilekkerland wat betreft de visstand en de vruchtbaarheid van het land. Omdat de Denen hun jaarlijkse vangst van ca. 1,5 ton vis grotendeels exporteren, zijn ze vooral vleeseters geworden.  Ze hebben zich vooral laten inspireren door de vleesgerechten uit de Duitse keuken.

De haring is in veel variaties verkrijgbaar. Gewoon, gemarineerd of met een van de vele sauzen. Maar even geliefd zijn de gekende Frikadeller - vlees- of visballetjes. Daarnaast kennen de Denen traditionele gerechten als braendende kaerlighed een puree van aardappelen en spek – de forloren hare hachee met wildsaus en diverse stamppotvariaties. En vergeten we het Wienerbrod niet, het nationale gebakje van Denemarken. Het is gemaakt van bladerdeeg, amandelspijs en kaneel.

Het morgenmad (ontbijt) in Denemarken is stevig en gezond:

• verschillende broodjes met beleg zoals kaas, ham of jam.
• ook wordt er nog wel eens ei op brood gegeten.
• veel Denen eten tevens zuivel met granen en het aanbod is zeer groot.
• zoetigheid lusten de Denen ook wel in de ochtend en je zult dan ook vooral zoete broodjes tegenkomen.
• als drank kun je kiezen voor koffie, thee, melk of een vruchtensapje.

De frokost (lunch) bestaat uit verschillende soorten roggebrood en boter of uit smørrebrød. De plakjes brood worden doorgesneden en ieder stukje krijgt dan iets lekkers van haring, vis en/of worst.

Het avondeten (tussen 18.00 en 20.00 uur) is de belangrijkste maaltijd van de dag. Meestal bestaat het avondeten uit aardappelen, rijst of pasta in combinatie met groente en vlees of vis. Het vlees heeft vaak een sausje erbij. Als nagerecht eten de Denen graag iets zoets, zoals pudding, gebak of ijs.

Drinken

Akvavit is een typisch, sterke Deense drank. De sterkte varieert van 38 tot 45 % alcohol. Kenmerkend voor de smaak is het lichte aroma van kummel. Afhankelijk van de soort Akvavit kunnen nog andere natuurlijke kruidenaroma's worden toegevoegd zoals koriander, dille, venkel, kruidnagel, kaneel en citroen. Er is akavit op de markt in alle Scandinavische landen én in Duitsland maar de originele komt uit Denemarken.

Akvavit wordt heel koud geserveerd. Het is een heerlijk aperitief en past prima bij een koud visgerecht van haring, zalm of paling.

Bier is al sinds de Vikingen bekend in Denemarken. De ingrediënten van Deens bier zijn hop, gerst en maïszetmeel. Het wordt gedronken als aperitief, als tussendoortje en bij de maaltijd, het liefst bij Smörrebröd en andere koude maaltijden. Ook bij feestelijke evenementen vloeit het gerstenat rijkelijk, en dan bij voorkeur een steviger soort bier zoals Carlsberg Elephant. De Deense bierbrouwerij 'Carlsberg’, die werd opgericht in 1847, is vandaag de dag een van de grootste bierbrouwerijen ter wereld. Naast de twee belangrijkste biermerken Carlsberg en Tuborg, worden vanuit het hoofdkwartier een twintigtal merken geëxporteerd.

En wie het liever sober heeft, het kraantjeswater is overal drinkbaar.
Als je wilt toasten, dan roep je SKÅL!

In de Deense keuken maakt men vaak gebruik van de volgende ingrediënten:

Bosbessen

• Bosbessen worden puur natuur gegeten of ze worden vooral gebruikt voor het bereiden van jam of taartvulling.
• Ze zijn ook een decoratieve garnering voor taarten, gebak en desserts.
• Er wordt compote of siroop van gemaakt of ze worden ook gebruikt om wijn van te maken
• Rode bosbessen smaken voortreffelijk bij wildgerechten.

Yoghurt

• Yoghurt staat dikwijls bij het ontbijt. Het wordt gecombineerd met vers fruit of granen.
• Het is een prima toetje. In de winkel worden allerhande soorten yoghurtproduct aangeboden waar kleur en smaakstoffen in worden verwerkt.
• Er wordt aan naturel yoghurt flair gegeven door ze te mengen met vruchten, siroop, of andere zaken.
• Yoghurt wordt ook gebruikt in plaats van vette mayonaise om dipsaus of dressing te verrijken.

En warme gerechten krijgen een romige smaak door toevoeging van yoghurt.

Een Deens gerecht met yoghurt: Gehakt balletjes in dille-yoghurtsaus

Ingrediënten:

• ¼ liter yoghurt
• 500 gram gehakt (rund en kalfs)
• 1 ei
• 3 eetlepels paneermeel
• 3 eetlepels fijngehakte dille
• 2 eetlepels boter
• 1 ui
• 2 dl vleesbouillon
• 2 eetlepels maïzena
• zout en peper

Bereiding:

• yoghurt ruim vooraf uit de koelkast halen (mag niet te koud zijn)
• ui pellen en snipperen
• gehakt aanmaken met ei, paneermeel, zout en peper en 2 eetlepels dille
• balletjes maken ter grootte van ene pingpongbal
• verhit de boter en bak hierin de balletjes rondom bruin
• bak de ui 2 minuten mee
• roer de maïzena glad met de yoghurt en schenk dit al roerend bij de gehaktballetjes
• blijf roeren tot de saus gebonden is
• breng de saus op smaak met zout, peper en 1 eetlepel dille

Heerlijk met gekookte aardappelen en een salade van gekookte bietjes met peterselie

Specialiteiten uit de Deense keuken

1. Det store kolde bord

Dit is de naam van het koud buffet in Denemarken en het behoort tot een van de Deense specialiteiten. Het buffet bestaat uit verschillende soorten brood, vleeswaren, vis, salades en sauzen. Een koud buffet begint altijd met visgerechten. Daarna volgt het vlees en daarna de kazen, biscuits en fruit.

2. Smørrebrød

De Denen eten meer smørrebrød dan enig ander volk. Het is de meest eenvoudige en snelst bereide minimaaltijd. Dat bestaat uit één of twee sneetjes roggebrood met daarop een groot blad sla en zalm of garnalen, paté of rosbief. Soms worden bosbessen op het brood gedaan, maar ook uien of een pikante tomatensaus is ook goed mogelijk. Ook populair zijn garnituren van ingrediënten als mosterd en kappertjes. Het wordt vaak tijdens de lunch gegeten, maar als voorafje  kan het ook prima gegeten worden.
De Denen hebben deze snack verheven tot een kunst van hoog niveau, zowel in culinair als in visueel opzicht.  Het wordt vaak door Smörrebrödmeisjes gemaakt die daarvoor, net als koks, bakkers of slagers, een speciale opleiding hebben genoten.  Delicatessenzaken die in Smörrebröd zijn gespecialiseerd, hebben een enorme keuze zoals bv.

• Frikadelle: in schijfjes gesneden gehaktbal met zoetzure augurken op donker brood.
• Fiskefilet med roulade: gepaneerde, gefrituurde heilbotfilet op donker brood met remouladesaus en citroen.
• Gammel ost: pittige kaas op een boterham met reuzel en aspicstukjes; bedruppeld met rum. 
• Gravlaks med raevesauce: gemarineerde zalm op witbrood; mosterdsaus komt er los bij.
• Kryddersild: In zoetzure kruidenmarinade ingelegde haring met crème fraîche, kappertjes, uisnippers en dille op donker brood. 
• Rejesalat: gekookte krab op een bedje van hardgekookt ei met dille, citroen en mayonaise op witbrood.
• RØget ål med rØraeg: plakjes gerookte paling met roerei en bieslook op donker brood. 

3. Solaeg

Solaeg is een typisch Deens eiergerecht.

• de eieren worden gekookt, samen met de bruine schillen van een ui.
• daarna de eieren gedurende drie weken laten weken in gezouten water.
• na die drie weken van rust de eieren opensnijden en de dooier zorgvuldig verwijderen.
• in de holte tabasco, olie, azijn en mosterd toevoegen.
• de dooier terug in het dooiergat plaatsen.
• Dit gerecht wordt voornamelijk geserveerd bij een glas bier.

4. Gesluierde boerendochter

Deze lekkernij is een typisch Deens nagerecht. Het bestaat uit gebakken broodkruimels, appelmoes, slagroom en bosbessengelei.

De broodkruimels worden gebakken, samen met appelmoes, slagroom en bosbessen. Het is een heerlijk zoet gerecht dat vooral tussendoor of als nagerecht wordt gegeten.

Ingrediënten:

• 300 gram oud broodkruim
• 1 eetlepel boter
• 2 eetlepels suiker
• 2 tassen appelmoes
• 1/8 liter slagroom
• 1 eetlepel bosbessengelei

Bereiding:

• verkruimel het brood.
• smelt de boter in de pan en voeg brood en suiker toe.
• bak dit op een middelhoog vuur al roerend knapperig
• strooi het brood in een schaal en laat afkoelen
• schep vlak voor het serveren een laag broodkruim in een glazen schaal, daarop een laag appelmoes en bovenop een laag krokante broodkruimels
• klop de slagroom stijf en schep een laag op het brood
• garneer de room met bosbessengelei

Tip: Je kan de schotel ook met één toefje slagroom versieren en de rest er apart bijgeven

5. Gravad laks

In het Nederlands vertaald heet dit gerecht 'zalm onder de grond'. Het is zalm die gemarineerd wordt met dille zout, suiker en kruiden.

6. Deense canapés

Dit is een met mierikswortelboter besmeerd broodje. Het wordt afwisselend belegen met reepjes gerookte zalm en reepjes haringfilet. Hier en daar wordt kaviaar toegevoegd en de canapés worden versierd met geknipte bieslook.

Ingrediënten:

• 8 sneetjes roggebrood
• 80 gram mierikswortel
• 8 plakjes gerookte zalm
• 4 haringfilets
• 20 gram kaviaar
• 1 eetlepel fijngehakte bieslook

Bereiding:

• besmeer het roggebrood met de mierikswortelboter
• beleg afwisselend met reepjes gerookte zalm en reepjes haringfilet
• leg hier en daar een klein beetje kaviaar
• garneer de canapés met geknipte bieslook

7. Schol à la Skagen

Dit is één van de delicatessen in het vissersplaatsje Skagen. Het gerecht is een gebakken schol met een mix van veenbessen en kruisbessen.

8. Olben

Olben is een soepgerecht dat dateert uit de achttiende eeuw. Deze maaltijdsoep bevat als hoofdingrediënt spareribs.

Bereiding:

• de spareribs worden 24 uur in de pekel gelegd.
• dan worden ze gekookt in een bouillon van kruiden.
• laat de soep drie dagen staan.
• de spareribs braden en apart opdienen, in combinatie met knoflook

9. Paling

In Denemarken wordt paling gegeten in verschillende variaties. Paling wordt heel dikwijls gebakken, een populair gerecht met paling is “Staegt ål”. De paling wordt ook gestoofd of gebruikt in vissoep of voor visfondue.

Het palingbroodje met gehakte uien, paling, peper en zout wordt tot een broodje gerold en dan opgegeten. Op het broodje komt een witte saus. Over het algemeen wordt het gerecht met aardappelen geserveerd. Ook gerookte paling in biersaus is een origineel en smakelijk Deense recept.

10. Pramdragergryde

Pramdragergryde bestaat uit grote stukken vlees, grof gesneden groenten en gerookt varkensvlees. Het gerecht wordt op een meer culinaire manier geserveerd met aardappelen en gebakken spek.

voor meer Deense recepten ga naar volgende links:

http://mijnslager.info/wetenwaard/vakantie/Europa/denemarken.html

http://www.worldcook.net/Nederlands/Recepten/Wereldrecepten/Denemarken-recepten.htm

http://www.mijnreceptenboek.nl/recepten/deense-recepten.html