Hoe lok je vlinders naar je tuin?

De vele kleurrijke vlinders, waar zijn ze naartoe? Toen ik klein was fladderden ze vrolijk in de tuin. Later, toen mijn kinderen klein waren, liepen ook zij de vlinders achterna. Nu zien we die vrolijke tuinbezoekers steeds minder. Hoe krijgen we de koolwitjes, dagpauwogen en atalanta’s weer in onze tuin?

Viel het jullie de vorige zomers ook al op dat het gefladder in de tuin bijna weg was? Natuurpunt liegen er niet om: er zijn steeds minder vlinders. Sommige soorten zijn zelfs zo goed als uitgestorven.

 foto links  :  klein Koolwitje               foto rechts  :  Atalanta

Is het de schuld van het klimaat of zijn wij de schuldigen?

Vlinders zijn koudbloedige dieren en hebben ook zon en warmte nodig om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Rupsen groeien bovendien alleen maar uit tot vlinders als het warm genoeg is. Een koude en natte lente, zoals we er dit jaar een achter de rug hebben, is een drama. Het staat volgens specialisten vast dat onder andere de klimaatveranderingen van de voorbije jaren verantwoordelijk zijn voor het uitsterven van bepaalde vlinders. En dat kan op termijn dan weer gevolgen hebben voor het overleven van bepaalde vogelsoorten. Kleine meesjes bijvoorbeeld, worden door hun ouders voornamelijk gevoed met vlinderrupsen.

Aan het weer kunnen we niet meteen veel veranderen - tenzij zo veel mogelijk zorg dragen voor ons milieu en verdere opwarming tegengaan – maar gelukkig kunnen we heel veel doen om de tuin opnieuw zo vlindervriendelijk mogelijk te maken.

Het gebrek aan wilde natuur heeft ook een invloed. Vergeet een strak gemaaid gazon en saaie borders, maar geef allerlei bloemen, planten en grassen volop de ruimte. Zo lok je bij mooi weer vlinders meteen naar je tuin en krijgen ze ideale omstandigheden om zich voort te planten. Aan het teveel aan asfalt en beton kunnen we niet echt veel doen, maar de grote voorkeur voor strakke, gecontroleerde tuinen waarin de natuur het liefst niet te veel haar gang gaat, is het laatste decennium echt wel nefast geweest.

Nectarbommen

Dat vlinders gek zijn op nectar weet we allemaal, maar niet alle bloemen bieden het hele jaar door nectar. Wil je vlinders in de tuin, dan dien je ervoor te zorgen dat er het hele jaar door nectarrijke bloemen te vinden zijn.

twee foto's van de Buddleja struik in onze tuin.

Hoe (waarmee) doen we dat?

• De vlinderstruik (Buddleja) heeft zijn naam alvast niet gestolen en lokt in principe altijd vlinders naar je tuin. Er bestaat sinds kort trouwens een nieuwe, steriele variant, meer bepaald de Buddleja Argus. In tegenstelling tot zijn soortgenoten zal deze vlinderstruik, die verkrijgbaar is in paars of wit, niet beginnen woekeren in je tuin, want hij vormt geen zaad. Vlinders lokken doet hij echter wel volop.
• De lampenpoetser (Liatris spicata) heeft het allemaal: een uitstekende snijbloem, groeit op alle bodems én het is een voortreffelijke bijen- en vlinderlokker. Mooi samen met rode zonnehoed en siergrassen.
• De rode zonnehoed (Echinacea purpurea) trekt met zijn nectarrijke bloemen veel vlindersoorten aan.
• Braambessen  … ze prikkelbaar, maar wel een droom voor vlinders. Bovendien zijn bramen uit eigen tuin overheerlijk, toch?
• Wilgen zijn één de schaarse nectarbronnen in het voorjaar.

• Vlinders zijn dol op: vuilboom (o.a. voor de citroenvlinder) – hulst – wegedoorn - distelsoorten (o.a. voor de distelvlinder) - klaver (o.a. voor icarusblauwtje) - heel wat kruisbloemigen (veel koolsoorten, o.a. voor groot en klein koolwitje) – Oost-Indische kers
• en volgende kruiden: Sint-Janskruid, zinnia, sedum, heliotroop, gewoon knoopkruid, koninginnenkruid, bergamot, marjolein, duifkruid en slangenkruid lokken vanwege overvloedige nectar vlinders naar je tuin.

links: Liatris spicata    -     rechts: Echinacea purpurea

Paars is hun favoriete kleur!

Een echte vlinderliefhebber houdt bij de inrichting van zijn tuin ook nog rekening met kleur. Vlinders voelen zich veel meer aangetrokken tot paarse en rozige bloemen dan tot witte of gele bloemen.

 Buddleja argus

Lekker rot fruit.

Vlinders houden niet alleen van nectar, maar ook van fruit. Vooral appel-, peren- en pruimenbomen zijn bij hen in trek. Laat gevallen fruit dus gerust liggen. Sommige vlinders, zoals de grote weerschijnvlinder, leven trouwens niet van nectar, maar alleen van het sap van bomen en rottend fruit. Als je tuin te klein is voor een fruitboom, geen nood, je kunt ook overrijp fruit in het gras leggen, in een emmertje in de boom hangen of in een vlinderhuisje leggen. En je geeft de diertjes meteen een ‘dak boven het hoofd’.

Om de volgende lente te halen, hebben vlinders een aangepaste overwinteringsplek nodig. Hang een vlinderhuisje in je tuin. Je kunt het kant-en-klaar kopen of zelf maken. Hang het op een zonnige plek en leg binnenin wat schors, gedroogde bladeren en/of mos. Vlinders kunnen er ook tijdens een koude nacht beschutting zoeken.

Grote weerschijnvlinder

Bevallen op brandnetels

Vlinders in je tuin krijgen is één ding, er mee voor zorgen dat ze zich vlot voortplanten, is weer iets anders. Vlindervrouwtjes leggen hun eitjes niet lukraak op de eerste de beste plant maar alleen op die planten waarop hun toekomstige nageslacht kan overleven. Als rupsen eenmaal uitkomen, beginnen ze namelijk meteen gretig te eten van de bladeren van deze zogenaamde waardplanten.

'Waardplanten volgens wikipedia':  http://nl.wikipedia.org/wiki/Waardplant

Een waardplant of gastheer is een plant waarop een organisme of virus de bestanddelen vindt, die voor zijn groei (en vermeerdering) nodig zijn. Zo'n organisme kan een insect, rups, spint, schimmel, bacterie, halfparasitaire of parasitaire plant zijn. Soorten van de bremraapfamilie zijn parasitaire (zoals bremraap en schubwortel) en halfparasitaire (zoals hengel en ratelaar) planten, die groeien op de wortels van kruidachtige en verhoute planten. De maretak is een halfparasitaire plant, die groeit op de takken van bomen

Brandnetel kan als belangrijke waardplant beschouwd worden. Voor de atalanta, dagpauwoog, kleine vos, gehakkelde aurelia en landkaartje is de brandnetel gewoon onmisbaar.  Als je bedenkt hoe brandnetels, in vergelijking met vroeger, veel meer en vaker de baan moeten ruimen voor asfalt of perfect gemanicuurde tuinen, dan begrijp je meteen dat dit inderdaad een van de redenen is waarom er minder vlinders zijn. Misschien vind je brandnetels in je tuin niet ideaal ergens achteraan, maar bij de composthoop of in een verloren, zonnig hoekje heb je vast nog wel een plekje over.

Bovendien zijn brandnetels supergezond, lekker in de soep en zien er best nog decoratief uit.

links: dagpauwoog     -  rechts: gehakkelde aurelia

De Top-5 van de meest voorkomende vlinders in Vlaanderen

1. Klein koolwitje
2. Dagpauwoog
3. Atalanta
4. Gehakkelde aurelia
5. Groot koolwitje

Onze kleindochters waren zo toen deze vlinder op hun handje kwam zitten. De meisjes kiezen plaats dicht bij de 'buddleja struik' (links op de foto).

Gaan jullie mee op bezoek?

Een vlindervriendelijke omgeving bewonderen, kan vanaf voorjaar 2014 op domein Vordenstein in Schoten (Antwerpen). Het ‘Agentschap voor Natuur en Bos’ wil er met Oranjerie de Vlinder bezoekers en scholen laten zien hoe de zo kwetsbare vlinders toch kunnen beschermd en verwend worden. Het project loopt momenteel nog langzaam warm, maar vanaf voorjaar 2014 zullen in de oranjerie en de tuin steeds meer vlindervriendelijke planten opduiken. Je krijgt er allerlei tips van kenners en je zult er ook gewoon planten kunnen kopen.

info: http://www.natuurenbos.be

Tel je mee?

Op 3 en 4 augustus organiseert Natuurpunt een nieuw nationaal vlindertelweekend. De resultaten van je telling kun je ingeven op de website van Natuurpunt waar je je ook kunt aanmelden. Past dat weekend niet voor jou of ben je te laat en wil je je toch nuttig maken met het tellen van vlinders? Dan kun je je ook registreren als ‘maandelijkse teller’.

meer info: http://www.vlindermee.be

de distelvlinder op rode Valeriaan

De juiste bloemenmix

Ecostyle Vlindertuin Bloemzaden is een mix van maar liefst37 inheemse nectarrijke bloemen, zowel één- als tweejarige en vaste planten. De bloemen variëren ook in de hoogte, een extra pluspunt bij het lokken van vlinders. Zaaien van maart tot juni of september/oktober.

info: http://www.ecostyle.be

In dit artikel staat o.a. informatie in ‘Libelle België’

Voor nog meer informatie kijk naar: http://www.natuurpunt.be