Gewoon druk of ADHD?

Is mijn kind te druk? Moet ik ermee naar de dokter?

Elk kind is af en toe druk. Maar of het daarom meteen het etiket 'ADHD' moet krijgen?????

Wat is ADHD?

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorde) zou naar schatting bij 5 tot 8 % van de kinderen voorkomen. Het is een stoornis in het voorste deel van de hersenen, de zogenaamde frontaalkwabben. Die hersenregio zorgt ervoor dat je de dingen ziet en hoort, kunt verwerken, en dat je op een goede manier reageert. Ook plannen maken, emoties onder controle houden en de aandacht vasthouden gebeurt hier. Als op deze plek dingen niet lopen zoals het zou moeten, dan geeft dat levenslang problemen met aandacht, hyperactiviteit en impulsiviteit.
Ja, levenslang want ADHD gaat niet over. Je kan het zo zien : bij mensen met ADHD zijn de remmen defect. Ze kunnen zich onvoldoende beheersen, ze kunnen moeilijk plannen en ze reageren vaak impulsief op prikkels.

Is ADHD bij kinderen een hype, een gevolg van de prestatiedruk, en/of het zoveelste bewijs dat een kind geen 'kind' meer mag zijn?

En wat met de medicijnen die veel ADHD-kinderen voorgeschreven krijgen, meer bepaald het stimulerende middel Rilatine?

Al in 2009 luidde kinderpsychiater en ADHD-expert Dirk Deboutte de noodklok : het aantal Belgische kinderen dat in 2007 ADHD-geneesmiddelen slikte, was bijna vier keer zo hoog als in 2004 en is sindsdien nog toegenomen.

Het feit dat meer kinderen de ADHD-diagnose krijgen is niet zo onlogisch. Anneke Eenhoorn, een klinisch psycholoog, een ADHD-expert en auteur van het nieuwe praktische boek 'ADHD bij kinderen'

  zegt : “een druk kind maakte vroeger vaak de school niet af. Maar ach, zo zei men dan, misschien komt het wel goed en kan hij aan de slag als boerenknecht of loopjongen. Om mee te draaien in onze maatschappij volstaat dat niet meer. Er wordt steeds hoger gemikt en bovendien heb je nu leerplicht tot 18 jaar”
(tot hier de woorden van Anneke Eenhoorn)

Volgens Ria Van Den Heuvel, directeur van ‘Centrum Zit Stil’ zal het aantal ADHD-diagnoses zelfs nog toenemen. Zij zegt : “Tot nu toe wordt de aandoening veel vaker over het hoofd gezien dan doorgaans gedacht wordt”

'Centrum zit stil' is een Vlaamse vereniging voor ouders van kinderen met aandachtstoornissen, impulsief en overbeweeglijk gedrag.

http://www.zitstil.be/

Zit het in de familie?

Als er in de familie al mensen met ADHD zijn, kan dat een eerste aanwijzing zijn : de aandoening is grotendeels aangeboren. Ook een stresserende zwangerschap of een vroeggeboorte verhoogt de kans op ADHD.
Anneke Eenhoorn, zelf moeder van een tiener met ADHD, raadt aan :
- wat je zelf kunt doen als je twijfelt of je je kind al dan niet moet laten onderzoeken, is het thuis eerst rustiger maken.
- let op jullie voeding
- breng meer structuur in het gezinsleven, meer regelmaat en minder TV. Kortom draai de klok een beetje terug naar pakweg de jaren vijftig.
- Kijk tegelijk of zich op school problemen stellen. Gedraagt je kind zich raar in de klas of op de speelplaats? is de leerstof te moeilijk voor haar/hem? Of juist te gemakkelijk?
Als deze aanpak na drie maanden geen resultaat oplevert, dan wordt het tijd om naar specialisten te gaan voor een diagnose.

Een goede diagnose

Er bestaat op dit moment nog geen medische of psychologische test die met absolute zekerheid kan zeggen of iemand ADHD heeft. Voor een diagnose kun je, in het beste gavel terecht bij een gespecialiseerd team van neuro- en kinderpsychiaters. Aan de hand van vragenlijsten praten ze met ouders en kind, om de hele voorgeschiedenis in kaart te brengen. Als het kind aan voldoende criteria voldoet, wordt het als ADHD’er gediagnosticeerd.
Maar helaas gebeurt dit nog al te vaak NIET op deze manier.
ADHD wordt nog te dikwijls door huisartsen gediagnosticeerd – met de beste bedoelingen natuurlijk want in gespecialiseerde centra zijn soms lange wachtlijsten en bij de huisarts worden de ouders sneller vooruit geholpen – zo is het idee.
Ook scholen kunnen een negatieve rol spelen. Soms wordt aan ouders van drukke kinderen gezegd dat ze alleen nog mogen komen als ze Rilatine nemen – een foute boodschap natuurlijk!
In Canada kwam onlangs nog een andere reden voor onterechte diagnose aan het licht. Onderzoekers ontdekten dat kinderen die geboren worden in december, vaker een ADHD-stempel krijgen dan klasgenootjes geboren in januari. Het leeftijdsverschil van bijna een jaar binnen dezelfde klas gaat gepaard met een verschil in maturiteit en daardoor worden minder rijpe kinderen vaak ten onrechte als ADHD-ers gediagnosticeerd.

Helpt alleen medicatie?

Zodra de diagnose gesteld is, wordt aan de ouders en kinderen uitgelegd wat de stoornis inhoudt en welke impact ze heeft op je dagelijkse leven. Dat is een belangrijke stap in de behandeling. Weten wat er met je aan de hand is, en dat je er zelf iets kunt aan doen, kan een stevige opsteker zijn. Bovendien leer je omgaan met je eigen beperkingen.
Daarna begint het grote werk : via gedragstherapie je gedrag leren controleren, leren denken in stappen, sociale vaardigheden trainen. Dit kan zowel in groep als individueel.
Daarnaast wordt meestal medicatie gebruikt om de ADHD-symptomen te onderdrukken. Het slikken van Rilatine door kinderen roept veel meningsverschillen op. Omdat het een stimulerend middel is, zijn ouders vaak bang dat dit een opstapje kan zijn naar drugsverslaving.
Maar uit wetenschappelijk onderzoek blijkt het tegenovergestelde : dank zij de medicatie hebben ze hun gedrag leren sturen en maken minder kans om verslaafd te geraken, dan zij die geen pillen slikken.
Het staat vast dat het middel wel degelijk helpt om de onrust te verminderen, de concentratie te verbeteren en meer controle te krijgen over emoties.
Maar rilatine werkt niet alleen, het is nodig om dit te combineren met gedragstherapie.

Er zijn ook leuke kanten aan

ADHD betekent niet alleen kommer en kwel. Kinderen en jongeren zijn vaak de gangmakers van een groep : ze houden van gekke dingen doen en verzinnen vaak de leukste uitstapjes. Mensen met ADHD zijn dikwijls heel creatief, omdat ze geen grenzen kennen. Ze stappen open en vriendelijk op mensen af en maken daardoor leuke en onverwachte dingen mee. Het zijn vaak mensen met een eigen, vernieuwende kijk op de wereld, persoonlijkheden die kleur geven aan al het saaie om ons heen.

Hoe ga je er als ouder mee om?

"Als opvoeden een sport is, dan is opvoeden van een kind met ADHD topsport”, zegt Anneke Eenhoorn. Ouders van een ADHD-kind krijgen dan ook de raad mee om te leven als een topsporter : genoeg slapen, voldoende bewegen, goed voor jezelf zorgen. Ze hebben veel energie, geduld en doorzettingsvermogen nodig.
En heel belangrijk is: zelf consequent blijven – aan je kind geen uitzonderingen op de regel toestaan, want dat loopt meteen fout.
Gun jezelf ook geregeld een time-out en vergeet je gevoel voor relativering (en humor) niet.
En als je kind de ADHD-diagnose krijgt, kan dat – wegens het mogelijke erfelijke kantje van de stoornis – betekenen dat papa of mama het ook hebben. Het positieve daaraan is dat je als ouder veel beter begrijpt wat je kind doormaakt.
“Had ik dat maar geweten, dan had ik niet zoveel kansen gemist in mijn leven!”
Dat is een vaak gehoorde uitroep van ouders.

Meer over ADHD kan je lezen bij Gezondheid.be

Boeken

Er bestaan veel boeken over ADHD - ik vermeld er hier twee.

- 'ADHD bij kinderen' door Anneke Eenhoorn - Uitgeverij Lannoo Campus
- 'Omgaan met ADHD – een positieve kijk op opvoeden', door Peter Glorieux en Jan Vanthomme – uitgeverij Roularta Books

Volgend deel : EHBO voor buitenspelende kinderen