Zie jij nog de 'kerstbomen' door het bos?

Je kan er niet meer naast kijken: de winkelstraten, uitstalramen en ook al in vele huizen schittert de kerstversiering. Kerstbomen: groot of klein, echt of nep, met ballen, slingers en lampjes … de donkere kerstdagen worden elk jaar van een gezellige sfeer voorzien.

De kerstboom is sinds mensenheugenis hét kenteken om de huiskamer, de winkel en het kantoor tijdens de donkere kerstdagen van een gezellige sfeer te voorzien. Los van de Bijbelse aandacht is de kerstboom hét centrum van de pakjes en geschenken, van sfeerlicht en smaakvolle decoratie.

De kerstversiering kan weer van zolder gehaald worden. De kerstboom verdient nu alle aandacht.

Een keuze maken

Wordt het een echte- of een kunstkerstboom? Met een echte kerstboom haal je een stukje natuur in huis, maar je moet elk jaar een nieuwe boom kopen (eventueel kan je de boom in de tuin planten). Een kunstkerstboom kost meer, maar gaat veel jaren mee. Welke boom dan ook, de maximale hoogte hangt af van de ruimte die er is. De top komt best niet tegen het plafond maar laat 30 cm vrij. Een kleine boom zet je dan best op een tafeltje. Zo heb je een beter gevoel van aanwezigheid van de boom in de woonkamer.

Echte kerstbomen worden in drie vormen verkocht:
- met wortelkluit
- zonder wortelkluit
- in potten gekweekt

Met mooie stevige potkluit.

Deze worden jaarlijks op de kwekerijen rondom afgestoken. Zo ontstaan er een kort maar stevig hoofdwortelgestel met daarrond zeer veel haarworteltjes die instaan voor de wateropname. Soms zit de wortelkluit in een jutedoek of plastic zak die doorhangt. Deze wortelkluit komt van planten die niet eens 2-jaarlijks zijn rondgestoken. Zo vormden deze kerstsparren lange hoofdwortels. Bij het uitsteken heeft men maar een klein deel van die hoofdwortels mee + bijna geen haarwortels. Hierdoor zal deze boom het moeilijk krijgen om water op te nemen en al snel zullen er preventief naalden beginnen te vallen.

Zonder wortelkluit
Kerstbomen met weinig grond zijn om dezelfde reden als de doorhangende jutezak ten sterkste af te raden. De sparren die men met massa’s in onze Ardennen kweekt, worden meestal zonder grond gerooid. De weinige haarwortels die de bomen nog hebben zullen reeds zijn uitgedroogd tegen dat ze in de huiskamer staan. Aangezien uitgedroogde wortels niet kunnen instaan voor de wateropname, zullen deze sparren maar een kort leven meer te goed hebben.
Een afgezaagde spar kan geen nieuwe wortels vormen. Deze zullen het al spoedig lastig krijgen.

Kerstbomen in potten hebben het mooiste resultaat in de woonkamer: ze worden immers van meet af aan in goede teeltaarde gekweekt, ontwikkelen zich gelijkmatig tot een sterke standvastige boom en blijven mooi. Van alle kerstbomen zien ze het minst af van transport en verplaatsing van buiten naar binnen en vice versa. Deze planten zullen niet afzien van afgestoken wortels en dus gemakkelijker hun naalden behouden. Dit is dus de meest duurzame keuze maar kost ook het meest.

Kunstkerstbomen

Een kunstkerstboom kost iets meer, maar gaat veel jaren mee. Ze zijn allang niet meer nep.

Een kunstkerstboom is altijd even mooi en vol en geeft geen overlast van naalden. Ze zijn bijna niet meer van echt te onderscheiden én komen in alle soorten en maten. Een kunstkerstboom is snel en makkelijk neer te zetten. Er zijn allerlei soorten kunstbomen die verschillen in materiaal en constructie.

TIP: Als je een kunstboom weer boven haalt en klaarmaakt voor versiering, let er dan op dat takken naar boven wijzen (zoals in de natuur).

Wist je dit?

Veel kerstbomen hebben er, als ze verkoopklaar zijn, al een leven van 8 à 15 jaar op zitten. Het zou zonde zijn hen als wegwerpbomen te behandelen. Als je kan, plant ze in de tuin. Hoe later op het seizoen de bomen marktklaar gemaakt worden, hoe beter. Kerstbomen die reeds in oktober of begin november de velden verlaten hebben, zullen tijdens de feestdagen de nodige frisheid niet meer kunnen bieden! Als je een boom koopt mogen er nooit groene naalden afvallen, de boom is dan niet vers.

Tips:

Om de kerstboom zolang mogelijk fris te houden en snel verliezen van naalden of uitdroging tegen te gaan, let dan op volgende punten:

• koop een kwaliteitsvolle, mooie, goed gevulde kerstboom
• plaats die niet te dicht bij een warmtebron of felle verlichting. Centrale verwarming zal het naaldverlies ongetwijfeld bevorderen.
• plant de kerstboom best met kluit, in de huiskamer, in een voldoende vochtige pot.
• houd de potkluit vochtig tijdens de periode dat de kerstboom in de huiskamer staat.
• Zet je de boom afgezaagd in een standaard, neem er dan een met een waterreservoir. Zaag de onderste 5 cm van de stam af voordat u hem in die standaard zet.
• kies voor een, volgens jou, goede soort kerstboom. De overal gekende groene kerstboom (Picea abies) is zowat voorbijgestreefd.

Tuincentra of telers hebben meer te bieden, zoals de Picea omorika en de Picea pungens fijnere naalden en minder naaldverlies én de soorten Abies normanniana en de Abies koreana met vrijwel 'geen' naaldverlies.

De Picea abies 'Exelsia' (fijnspar) is een klassieke kerstspar die al jaren dienst doet als kerstboom. Deze gewone spar is de meest gekweekte conifeer in de Ardennen voor de houtproductie. Hij heeft een piramidale groei, is heldergroen en zeer dicht vertakt. Zijn naalden zijn 15 tot 25 mm, zijn naar voor gericht en staan op roodbruine takjes. Deze boom is afkomstig van de Bohemen, Zwarte Woud. Deze Picea wordt veel gekapt of met aardkluit aangeboden. Daardoor is deze wel onderhevig aan naaldafval.

De Picea omorika (Servische spar) is met zijn afhangende takken een sierlijke boom. De naalden zijn groen aan de bovenkant en blauw-zilver aan de onderkant waardoor de kerstboom er blauwachtig uitziet. De glanzende, afgeplatte naalden zijn 2 - 3 cm lang en 2 - 3 mm breed. Ze zijn ook stomp waardoor ze niet prikken. Deze boom is gekenmerkt door zijn zilverachtige kleur, die dus te wijten is aan de witte onderzijde van de naalden. Deze snelle groeier kan in de tuin tot 8 à 10 m hoog worden.

Hij heeft een slankere groei dan die van de gewone spar. De van nature zilverachtige kleur van de Servische spar zorgt ervoor dat hij even geraffineerd is als de originele kerstboom. De Servische spar behoudt de naalden beter dan de gewone groene fijnspar. Deze soort leent zich zeer goed om in pot te kweken.

Bij oudere planten verschijnen ook nog eens hangende bruine kegels. Deze zijn 3 tot 6 cm lang en zijn in het begin paarsachtig om dan tijdens het groeiproces bruin te verkleuren.

De Picea pungens (blauwspar) kenmerkt zich door de (meestal) aanwezige helblauwe kleur. De takken zijn anders dan bij de Servische spar. Ze zijn steviger en hard. Kenmerkend zijn de geurende naalden. De blauwspar is breder en voller dan de Servische spar en vergelijkbaar met een Nordman. Door zijn scherpe naalden is deze soort niet geschikt voor gezinnen met kinderen!

Deze soort, in pot gekweekt, kan je zonder probleem méér dan een maand in huis houden. Gezaagde exemplaren blijven weken in prima conditie, zelf zonder water!

De Abies korena (Koreaanse spar) is van dezelfde familie als de Nordmanniana. De voordelen van deze boom zijn gelijklopend met zijn Nordmanspar. De Koreana heeft een slanke piramide vorm en korte zachte naalden. De takken staan dicht bijeen, hebben een geelachtig grijze kleur en zijn voorzien van veel hars bevattende kleine knoppen. De donkergroene naalden staan dicht, bijna borstelvormig bijeen.

Het voordeel van deze slanke boom is dat hij minder plaats inneemt in de woning. De hergroei van de Koreana is ook zeer goed te noemen. De prijs van deze trage groeier ligt in dezelfde lijn als de Nordmanniana.

De onderkant van de naalden zijn blauwachtig wit (zilverachtige kleur) en de knoppen hebben een blinkend uitzicht. In tegenstelling tot andere Abies soorten verschijnen de opstaande cilindrische kegels van 4 - 7 cm lang en circa 2,5 cm dik al op jonge leeftijd. In eerste instantie zijn ze nog groen maar later kleuren ze violetpurper tot staalblauw.

De dwergspar (Picea albertiana 'Conica' en Picea glauca 'Conica') zijn kegelvormige sparren en springen in het oog door hun kleine formaat. Ze worden daarom ook tafelboompjes genoemd. Ze doen uitstekend dienst op plaatsen waar weinig ruimte is, bv. een klein balkon of een tafel. Ze laten zich even goed opsmukken als grote bomen en brengen dezelfde kerstsfeer en -geur in huis. Een voordeel is dat je ze probleemloos in de tuin of in een bloembak kunt overplanten na de kerstperiode. De uitval is nul procent. Ze hebben alle eigenschappen van een grotere kerstboom en moeten op dezelfde manier verzorgd worden.

Foto's :  links: Picea albertiana Conica      rechts: Picea glauca Conica.

Trendy of niet?

Het is niet gemakkelijk om elke kerst de trends te volgen. Ga neuzen op zolder, kijk hoe je dit jaar zult tewerk gaan en dan kan je eventueel beslissen om wat nieuws bij de kopen. Bij de opbouw begin je met de lampjes. Gebruik ledverlichting en zorg ervoor dat zowel de diepere delen als de buitenkant lampjes hebben.

Ga je graag terug naar grootmoeders tijd, dan kies je voor een echt mix van kleuren. Er wordt terug meer gekozen voor glazen kerstballen. Anderen houden het bij één tint of een mix van twee tinten. Er kan gewerkt worden met verschillende groottes van ballen. Het is een aanrader om de grotere ballen dieper in de boom te hangen. Zo zorg je ervoor dat de kerstballen niet alleen aan de buitenkant bengelen, maar ook tussen de takken. Glazen ballen hebben een spiegelend effect, wat een mooi lichtspel geeft.

Slingers, parelsnoeren, sterren, figuurtjes, wattenproppen die sneeuw moeten voorstellen … er is keuze genoeg om er jouw fantasie te laten botvieren.

Om het onder de boom sfeervol te maken, kan je kiezen voor een sober sneeuwtapijt. Het is erg handig om de voet van de kerstboom te verdoezelen en alle geschenkjes passen er perfect op.

En nu aan de slag … veel succes bij het gezellig maken in de komende donkere winterdagen.