Najaars- en winterbloeiers (deel 2)

Vorig deel: najaars-en winterbloeiers - deel 1

1. Vetkruid of Sedum is een klassieker

Sedum is familie van de Crassulaceae (vetplantenfamilie) en dus een heel gemakkelijke plant, zelfs in droge grond. Je mag sedum op elk tijdstip van het jaar planten en verkassen of delen, zonder dat de plant daaronder lijdt. In het voorjaar veert ze altijd weer op en vormen zich lange stengels met bloemen. Het is een aanrader om, in de lente de planten een beetje te 'pesten' door ze met een riek op te heffen uit de grond. Ze worden dan wel iets minder hoog en dat voorkomt het open of uiteenvallen van de planten. Vetkruid staat even prachtig in een pot als in volle grond en ook in een boeket. Het is een veelzijdige plant die met glans rotspartijen en muren siert.

Aan het eind van de zomer verschijnen robuuste, vlezige blaadjes en karmijnrode bloementrosjes. De plant staat net op tijd in bloei om de herfstdagen op te vrolijken en zorgt in de winter, bedekt met rijm, voor een decoratieve toets.

Hét bekende vetkruid dat in de nazomer en herfst in vele tuinen bloeit, is de Sedum Spectabile (Hemelsleutel) en dan voornamelijk de variëteit Herbstfreude.

foto's links : de Sedum Spectabile    -    foto rechts : de Herbstfreude.

De hemelsleutel is zeker een van de mooie bloeiers voor de herfst. De prachtige rose/rode bloemen worden ook in de vroege herfst nog druk bezocht door vlinders en bijen. Ook na de bloei blijven ze nog erg lang mooi. Dus zelfs in de winter kun je er nog volop van genieten, zeker boven een laagje sneeuw. De plant doet het overal, maar staat wel het liefst in de zon.

De Sedum Herbstfreude is een ideale plant voor de border: vroeg in de zomer geniet je van een mooie plant met groene bloemen die naarmate de zomer vordert stilaan kleuren van roze, rozerood naar donker bruinroze. Het blad is grijsgroen en blijft voor een groot deel van de winter aan de plant om dan eind winter af te vallen en direct nieuwe scheutjes te maken.

Veel verzorging heeft de sedum niet nodig. Ze passen zich overal goed aan, van droog tot natte grond, zon en halfschaduw. Knip de plant in het voorjaar kort af.

Er is sinds enkele jaren een nieuwe cultivar bij; de Sedum Telephium Matrona. Met zijn donkerpaarse bladeren en lichtroze bloemen is het een opvallende mooie plant in de border maar ook in potten doet hij het goed. De plant kan 40 to 60 cm hoog groeien. De bloemen zijn half bolronde brede tuilen die op lange stevige stengels staan. Ze geven een mooi silhouet in de winter.

Er bestaan wel meer dan 400 soorten sedum.

Die kan je ontdekken via volgende link:

http://www.plantenkwekerijen.be/sedum-vetkruidso.html

2. Skimmia japonica

Dit is een wintergroen struikje dat vanaf eind augustus verrast met dichte trossen rozerode bloemknopjes, die pas in maart openbloeien tot witte bloemen. Bij ons, in Nederland en België, zien we vooral de Skimmia japonica Rubella en de Skimmia japonica Reevesiana.

De Skimmia japonica Rubella is een kleine tot middelgrote en decoratieve struik met een compacte, bolvormige groeiwijze en glanzende, groenblijvende, leerachtige bladeren. Reeds in oktober verfraaien de nog gesloten diep karmijnrode knoppen deze skimmia. Als de knoppen in de lente openspringen verschijnen de geurige ivoorwitte bloemen. De Japonica Rubella is een mannelijke plant en draagt dus geen besjes.

De Skimmia Japonica is ideaal in pot, als losse haag of in de border, maar ook als aanvulling voor een winterboeket zeer gegeerd. De struik houdt van een standplaats in de halfschaduw of schaduw en is niet kieskeurig wat de grondsoort betreft, zolang deze maar goed doorlatend en humusrijk is. De plant is redelijk tot goed winterhard, zeewind- en luchtverontreiniging tolerant, heeft weinig last van ziektes of ongedierte en behoeft weinig snoei.

De Skimmia japonica Reevesiana lijkt qua struik helemaal op de Skimmia japonica, met glanzend en donkergroen blad. Maar hier vormen de trossen met rode bessen (vanaf oktober) samen met de witte bloempluimpjes (april-mei), de belangrijkste sierwaarde van deze wintergroene heester.

Deze soort groeit vrij langzaam, wordt uiteindelijk circa 50-60 cm hoog en is goed toe te passen in een border. Het is aan te raden om de Skimmia japonica Reevesiana een plekje in de halfschaduw geven. Het leerachtige blad kan wat lichter worden wanneer de plant in de volle zon staat.

Ze vragen een humusrijke, licht zurige tot zure grond. Bij zeer strenge winters moet de plant beschermd worden, ook de grond rondom voor de wortels. Staan ze in pot, let dan vooral dat ze niet droog staan en moet de pot op een vorstvrije plaats overwinteren.

Soorten:  https://plantnu.nl/skimmia

3. Kleine cyclamen zijn de najaarssterren.

Er zijn twee soorten Cyclamen: voorjaars- en najaarsbloeiers. De laatste verdragen lichte vorst (-3° C) en blijven bloeien tot het einde van de winter. De winterharde cyclamen kunnen in de tuin groeien, de niet-winterharde Cyclamen persicum wordt vooral als kamerplant gehouden.

De winterharde, wilde soorten worden steeds meer geplant en gelukkig ligt het tijdperk van ongecontroleerde roofbouw uit de natuur van Turkije achter ons.

Cyclamen Hederifolium (Herfst cyclaam of Napolitaanse Cyclaam) wordt ongeveer 10 tot 15 cm hoog. Deze winterharde, herfstbloeiende tuincyclaam is een bolgewas dat prima op zijn plaats is onder struiken en bomen die al vroeg hun blad verliezen. De bloemkleur is roze.

Vanaf eind augustus, begin september komen de eerste bloemen in bloei. De plant blijft bloeien, zolang de temperaturen niet te laag worden, zelf tot in november en december. Het mooie getekende blad, dat iets later zichtbaar wordt (groen met zilver gemarmerd) blijft tot het vroege voorjaar aan de plant.

https://www.mijntuin.org/plants/1099-napolitaanse-cyclamen

Cyclamen Hederifolium 'Album' (Alpenviooltje)

Het is ideaal om, bij aankoop, de planten bloeiend uit te zoeken. Plant de knolletjes, niet veel dieper dan ze in een pot staan, op een licht beschaduwd plekje, dat eerder droog dan vochtig is. Een beetje kalk is voor alle soorten goed. Het is van groot belang om ze te planten in een dikke humuslaag, bijvoorbeeld bladaarde.

Om ze ieder jaar weer in bloei te krijgen is het belangrijk dat ze één keer per jaar afgedekt worden met humusrijke compost (bijvoorbeeld van bladeren). Dit imiteert dan de omstandigheden zoals ze in het wild voorkomen.

Heb je geen plaats buiten; er zijn cyclamen in tal van mooie kleuren om de huiskamer op te fleuren. Ze zijn er naast tuinplant, ook kamerplant én als snijbloem. En ze bloeien in het najaar én in de winter! Tuincyclamen krijgen bloemstengels van zo’n 7 tot 15 centimeter hoog. Huiskamercyclamen krijgen grotere bloemen dan de tuincyclamen, net zoals snijcyclamen.

Komt uit: https://www.abies.be/nieuws/139/cyclamen-binnen-en-buiten

4. Parelbes (Pernettya) en (Gaultheria).

Als je gaat voor kleur, kies dan deze struikjes met taaie, donkergoene blaadjes en felle bessen als geweldige blikvangers. Struiken met warmgekleurde besjes zorgen voor een mooi najaarsbeeld. Ze zijn niet alleen mooi in de tuin, ook vogels zijn er dol op. En het zijn ook struikjes die tegen de vorst kunnen.

De naam parelbes slaat natuurlijk op de prachtige vruchten. Wie nu nog denkt dat de parelbes eigenlijk Pernettya heet, heeft gelijk. Maar nadat de wetenschappers het struikje nog eens goed bestudeerd hadden, bleken de overeenkomsten zo groot dat zij deze nu tot het geslacht Gaultheria beschouwen. Geniet van de schitterende bessenpracht van Gaultheria Procumbens en Gaultheria Mucronata.

De bergthee, Gaultheria Procumbens bloeit 's zomers, maar is vooral populair vanwege de mooie, dieprode bessen in de herfst en winter én het wintergroene blad, dat vanaf de herfst naar purperbruin verkleurt. Bij het wrijven van het blad komt er een aangename geur vrij. De aromatische olie werd wel gebruikt als massageolie.

Je kan een pas aangekocht plantje enkele weken binnen houden, als je maar zorgt voor een lichte plek en voldoende vochtige grond. Het is populair in de Kersttijd en wordt vaak gebruikt in Kerststukjes. Maar vooral in de wintertuin is het een aanwinst, vanwege het groenblijvende, en vaak mooi verkleurende blad, en de oranje/rode bessen. Het plantje blijft vrij klein, het wordt ongeveer 15 cm hoog en hooguit 30 cm breed.

Een andere verrassende Gaultheria is de parelbes: Gaultheria mucronata. Deze heeft puntiger blaadjes, maar eveneens mooie bessen in rood, roze of wit.

Gaultheria mucronata is een dicht vertakte struik met korte leerachtige stekelige blaadjes, tot 2 cm lang en met een scherpe punt aan de top. De plant bloeit in mei-juni met witte, soms wat roze geleurde kleine (heideachtige) bloemen. De ronde bessen verschijnen vanaf september en blijven zeer lang aan de plant. Ze variëren van wit, roze, rood en paars en zijn tot 12 mm in diameter. De bessen ontstaan enkel als er ook mannelijke planten in de omgeving van de besdragende vrouwelijke planten staan. Eén mannelijke plant is voldoende voor acht vrouwelijke planten.

De Gaultheria mucronata verdraagt geen volle middagzon. De plant verlangt een zure, (dus kalkarme) vochthoudende, humusgrond en een plaatsje in de halfschaduw. Ze is voldoende winterhard. Bij strenge vorst kun je de plant eventueel afdekken met wat dennentakken.

Planten in potten zijn altijd kwetsbaarder, ook al zijn Gaultheria’s op zich goed winterhard. Isoleer de pot van binnen met noppenfolie. Zorg daarbij wel dat de drainagegaten onder in de pot open blijven. Vergeet niet om de planten ’s winters, bij droog, niet-vriezend, weer water te geven.

Komt uit:  https://www.tuinkrant.com/artikel/bijzondere-heesters-tuin-gaultheria-mucronata-pernettya-parelbes

5. Blauwe knoop (Succisa pratensis)

De Succisa pratensis (synoniem Scabiosa succisia) is een sterk inheemse weideplant die zich vrolijk uitzaait met blauwe bloemen. Ze wordt ook duifkruid genoemd. Het was vroeger een vaak geziene plant in ons land, maar nu zien we de trend dat deze plant zeer sterk achteruit gaat.

De lavendelblauwe bloem bloeit van juni tot oktober en kan een maximale hoogte van 40 cm hebben. De grijsgroene bladeren worden ongeveer 20 cm. hoog. De Succisa pratenis verdraagt een temperatuur tot -20 gr. C. en blijft de gehele winter groen. De bloemen zitten in half bolronde, tijdens de vruchttijd bolronde hoofdjes en zij staan op behaarde stelen.

Deze plant komt van oorsprong uit de bergen en is dan ook zeer geschikt voor de rotstuin of tussen stenen. Ze houdt van een zonnige plek en een goed doorlaatbare (vochtige) bodem. Ze groeien op licht vochtige, open plekken op meestal wat zure grond. Ze komt vaak voor in graslanden, heidevelden en veenmoerasrietlanden.

Als je tijdens de bloei de uitgebloeide bloemen verwijderd, stimuleer je een verlengde bloei. Deze mooie laatbloeiende plant heeft een grote aantrekkingskracht op tal van insecten: vlinders, bijen, hommels en zweefvliegen.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Blauwe_knoop

En natuurlijk zijn er nog de vele bessenstruiken, die in vorige delen aan bod kwamen, die kleur brengen in de tuin.

Af en toe verleid door de bes