Gezonde onbekenden in de voeding
Wie kent ze? ... kuzu ... tahin ... umeboshi …
Vraag jij je bij een bezoekje aan de natuurvoedingswinkel of bioshop ook wel eens af wat die vreemde producten eigenlijk zijn en wat je ermee kan doen …
Wel ik deed dat vroeger ook, maar dank zij mijn vegetarische dochter en schoonzoon heb ik al veel bijgeleerd! Ook het maandblad Vitaya gaf me nog meer inzicht en kennis in deze bijzondere gezonde producten.
http://www.voedingswaardetabel.nl
1. MISO
Wat is het?
Miso is een pasta die ontstaat door de natuurlijke fermentatie van soja, zout en meestal rijst of gerst. Dat mengsel rijpt in vaten van cederhout gedurende een tot drie jaar. Er bestaan veel verschillende soorten miso, met elk een eigen smaak, textuur en kleur (van verschillende tinten geel over oranje tot diepbruin). De smaak en het aroma zijn afhankelijk van verschillende factoren, zoals de duur van het fermentatieproces en de gebruikte ingrediënten. Extra toevoegingen zijn bijvoorbeeld boekweit, rogge, gierst, tarwe, kikkererwten, bonen … Hoe donkerder de miso hoe voller en zouter de smaak. Probeer een paar soorten uit om erachter te komen welke je het best bevalt.
Hoe gebruik je het?
Miso wordt gebruikt als smaakmaker om sauzen en marinades pittiger te maken. Je kan er ook de bekende misosoep van maken, een snelle en versterkende bouillon die je verkrijgt door miso op te lossen in warm water. Kook de miso niet maar voeg hem op het einde van de bereidingstijd toe aan je sauzen, soepen … Ook lekker : bestrijk de groenten met wat miso en gril ze vervolgens. Of … waarom niet … het eens proberen op je boterham.
Gezondheidstroeven
Volgens de Japanse mythologie zou miso een geschenk zijn van de goden aan de mensen om een lang, gelukkig en gezond leven te bewerkstelligen. Ook nu nog blijven de meeste Japanners trouw aan hun dagelijkse portie misosoep. Gezien de voedingswaarde van miso is dat niet eens zo’n gek idee. De sojapasta is namelijk rijk aan eiwitten (die door het fermentatieproces afgebroken zijn in makkelijk opneembare aminozuren), vezels, vitamines en mineralen. Miso zou ook de vertering vergemakkelijken, je bloed versterken en ‘warme energie’ geven.
2. KUZU
Wat is het?
Kuzu of kudzu is een natuurlijk bindmiddel dat gewonnen wordt uit de wortel van de kuzu-plant. Het wat krijtachtige zetmeel is verkrijgbaar in poedervorm of in brokjes.
Hoe gebruik je het?
Kuzu is bijzonder geschikt om zowel soepen, sauzen als (zoete) desserts mee te binden. Het zorgt voor een zijdeachtige, gebonden structuur zonder de smaak te beïnvloeden. Los de kuzu eerst op in wat koude vloeistof en meng goed (gebruik eventueel de vingers) tot alle brokjes verdwenen zijn. Het mengsel is nu wit, maar wordt transparant wanneer je het aan je warme bereiding toevoegt. Doe dat altijd op het einde van de kooktijd en laat de kuzu slechts even mee koken terwijl je voortdurend roert. Je kan kuzu ook gebruiken om zijn knapperige effect. Bestrooi daarvoor je groenten of tofu voor het bakken met wat kuzu en je krijgt een krokant, goudbruin korstje.
Gezondheidstroeven
In de traditionele oosterse geneeskunde wordt kuzu gebruikt als remedie tegen diarree, maag- en darmklachten en gebrek aan eetlust. Ook bij hoofdpijn en beginnende griep of verkoudheid zou kuzu een gunstig effect hebben. Bij alcoholverslaving wordt kuzu in de traditionele Chinese geneeskunde al eeuwen ingezet om de afkickverschijnselen en de drang naar alcohol te verminderen bij het stoppen met drinken. Twee recente studies hebben nu aangetoond dat het middel effectief de alcoholconsumptie vermindert bij ‘zware drinkers’. De proefpersonen zagen hun alcoholgebruik na 4 weken afnemen met 34 tot 57% per week. Dat zou te danken zijn aan de stof puerarine, een van de isoflavonen in kuzu.
3. EDAMAME
Wat is het?
Edamame zijn Japanse, jong geoogste peultjes van de sojabonen. Letterlijk vertaald betekent edamame ‘bonen aan de tak’.
4. AGARAGAR
Wat is het?
Agaragar – ook wel agar genoemd – is het extract van een rood zeewier en heeft sterk gelerende eigenschappen. Dankzij zijn neutrale smaak is het dan ook een prachtig bindmiddel voor confituur, pudding … In tegenstelling tot gelatine, dat afkomstig is van dierlijk beendermeel, is agaragar ook geschikt voor vegetariërs. Omdat het zo caloriearm is, wordt agaragar ook vaak gebruikt in dieetproducten.
Hoe gebruik je het?
Agaragar is te koop in staven, vlokken of geconcentreerd poeder. De poedervorm is het gemakkelijkst in gebruik omdat die beter oplost in vloeistoffen. Agaragar heeft een grotere bindkracht dan gelatine. Je moet er met andere woorden ook minder van gebruiken. De gebruikte hoeveelheid hangt natuurlijk samen met de gewenste stijfheid, maar reken op ongeveer één gram agaragar in plaats van drie gram gelatine. Agaragar lost heel gemakkelijk op, zelfs in koude bereidingen. Het wordt doorgaans aan het einde van de bereiding toegevoegd en moet enkele minuten gekookt worden om de ‘bindingskracht’ te activeren. Laat de agaragar niet te lang meekoken , want dan wordt het stollingseffect tenietgedaan. Zurige gerechten – bijvoorbeeld omdat er vruchten in verwerkt zitten – zijn lastiger te binden met agaragar omdat de zuurtegraad het opstijven remt. Je zal dan meer agaragar moeten toevoegen. In tegenstelling tot gelatine, hoef je een gerecht met agaragar niet in de koelkast te plaatsen om op te stijven, want dat lukt ook bij kamertemperatuur. Agaragar begint te stollen vanaf 37°C, bij gelatine start het geleidingsproces pas bij een temperatuur onder de 20°C.
Gezondheidstroeven :
Agaragar is calorie-arm maar tegelijkertijd bijzonder voedzaam. Zo bevat het heel wat eiwitten en mineralen, en is het erg rijk aan vezels (zo’n 80%). Dankzij die hoge vezelconcentratie is het product bevorderlijk voor de darmtransit. En voor wie wat overtollige kilo’s kwijt wil, heeft het nog een troef : zodra het in onze maag terechtkomt, zwelt het onmiddellijk op, wat het verzadigingsgevoel in de hand werkt. Tot slot zou agar een zuiverend effect hebben. Niet voor niets gaven de Japanners het zeewier eeuwen geleden de naam ‘kanten’ wat zoveel betekent als voedsel van de goden’.
5. KOMBU
Wat is het?
Een zeewier-soort (bruinwier) die in Japan en heel andere Aziatische landen bijzonder populair is. Het wier groeit van nature op rotsachtige bodems van koude, rustige zeeën. Tegenwoordig wordt het ook in de oceaan gekweekt aan touwen die in het water hangen. Na de oogst wordt het in de zon gedroogd.
Hoe gebruik je het?
Reepjes kombu doen het uitstekend in soepen, salades, rijstgerechten, granen en peulvruchten en zorgen dan voor een bouillonachtige, umami (de ‘vijfde smaak’ na bitter, zoet, zout en zuur) toets. Je kan kombu ook verwerken in dressings en marinades. Of probeer het als ‘wrap’ voor een stuk vis wanneer je dat in de oven gaart of in de stoompan klaarmaakt. Gedroogde kombu moet je voor gebruik eerst een poosje laten weken in water dat net van de kook af is. Het wordt dan iets dikker, groener en glibberig. Gedroogde kombu rechtstreeks meekoken wordt afgeraden omdat hij dan bitter kan worden.
Gezondheidstroeven
Kombu bevat heel wat vitaminen en mineralen, zoals calcium, magnesium en fosfor. Het bevat ook heel veel jodium, wat een gezonde schildklierwerking stimuleert. Als je met je bonen of peulvruchten een stukje kombu meekookt, verhoogt dat de vertering ervan en gaat het gasvormig in de darmen tegen.
6. UMEBOSHI
Wat is het?
Hoewel umeboshi meestal als gepekelde pruimen worden omschreven, zijn het eigenlijk abrikozen, die in China en Japan al jaren bekend staan als hoogwaardig voedsel met medicinale eigenschappen. De pruim, die dan nog ume heet, wordt ingelegd in zout en rood shisoblad, een muntachtig kruid dat zijn rode kleur afgeeft aan de pruimen. Er komt dan een fermentatieproces op gang en door er nog een zwaar gewicht op te leggen wordt het vocht aan de ume onttrokken. Eenmaal de vruchten voldoende gefermenteerd zijn, worden ze gedroogd in de zon. Het eindproduct heet umeboshi.
http://www.alimentacion-sana.org - http://shop.goldminenaturalfoods.com
Hoe gebruik je het?
Umeboshi zijn lekker in sushi, bij rijst of in andere granengerechten. Je eet er meestal maar een of twee van. Je herkent nog enigszins de smaak en textuur van een abrikoos, maar de smaak is toch vooral zout en zuur. Dankzij het fermentatieproces zijn umeboshi een hele tijd houdbaar, bij voorkeur in de koelkast. Naast umeboshi bestaat er ook umepasta, dat zijn gemalen umeboshi. Met zijn zout-zure smaak is deze pasta erg geschikt als smaakmaker, bijvoorbeeld in groentengerechten waar hij als zoutvervanger kan dienen. Je kan er ook vinaigrettes mee maken, waarbij de umepasta de plaats van de mosterd inneemt. Ume-su is de vloeistof die vrijkomt uit de pruimen tijdens het fermentatieproces. Het is minder zuur dan azijn, een beetje zout en prikkelend van smaak. Erg lekker als dressing, aangelengd met wat sojasaus en water.
Gezondheidstroeven
Dankzij het fermentatieproces zijn umeboshi niet alleen erg goed verteerbaar, ze bevatten ook veel proteïnen en mineralen én hoogwaardige organische zuren (citroenzuur) waaraan ze een aantal bijzondere gezondheidseffecten danken. Zo bevorderen ze de opname van calcium en andere mineralen, stimuleren ze de nier- en leverfuncties, bevorderen ze de spijsvertering en versterken ze het immuunsysteem. Umeboshi worden ook ingezet tegen vermoeidheid, katers en slechte adem.
http://sushisushibento.wordpress.com
7. TAHIN
Wat is het?
Sesampasta of tahin – ook wel tahini genoemd – is een pasta van fijngemalen, geroosterd sesamzaad. Er bestaan verschillende variëteiten : lichte of witte tahin wordt gemaakt van gepelde sesam, donkere tahin van ongepeld zaad. Aan sommige sesampasta’s wordt ook nog extra zout toegevoegd.
http://www.aziatische-ingredienten.nl - http://www.voordeligvitaal.nl
Hoe gebruik je het?
Tahin wordt vooral gebruikt in gerechten uit het Midden-Oosten, zoals hummus (kikkererwtenpuree) of baba ganoush (een soort salade van geroosterde aubergine). Het is ook een geschikte smaakmaker voor sauzen, geroosterde groenten en vegetarische smeersels of je kan het gewoon puur op je brood smeren of als dip gebruiken (eventueel gemengd met wat sojasaus). Tahin is ook erg lekker in desserts. Zoals bij de meeste notenpasta’s scheidt de olie zich van het vastere gedeelte als je een pot tahin een poosje onaangeroerd in de kast laat staan. Een paar minuten goed roeren volstaat dan om weer een consistente pasta te bekomen.
Gezondheidstroeven
Sesam - en dus ook tahin – is bekend om zijn hoge voedingswaarde. Tahin is vooral bijzonder rijk aan mineralen (natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium, koper en zink) en bevat ook heel wat B-vitamines. Vooral ongepelde sesam – en dus donkere tahin – is zeer rijk aan calcium. Sesampasta is ook een goede bron van eiwitten en vezels. Hou er wel rekening mee dat tahin ook heel wat – weliswaar gezonde – vetten bevat en dus behoorlijk calorierijk is.
Maak jouw eigen website met JouwWeb