HOE MOET HET NÁ DE BESNIJDENIS VAN MEISJES?
Als kind verminkt …
Nu eindelijk vouw …
Hoe moet het verder na de besnijdenis?
De Nederlandse Journaliste Eva Hoeke en Nederlandse fotografe Sascha de Boer gingen met Amref Flying Doctors naar Ethiopië. Hun missie: een eind maken aan vrouwenbesnijdenis en het artikel publiceren in het maandblad Marie Claire.
Eva Hoeke (foto links) Sasha de Boer (foto rechts)
Ze interviewden er vrouwen die direct of zijdelings te maken hadden gehad met vrouwenbesnijdenis.
Vrouwenbesnijdenis was er sinds 2004 officieel verboden, maar de traditie zat diep, en vooral in meer afgelegen delen van het land was er nog een hoop werk te verzetten.
Eva Hoeke vertelt :
“Ik wist niet veel van besnijdenis.
Ergens rond mijn 20ste las ik het boek "Mijn Woestijn" van Waris Dirie
Het is een waargebeurd verhaal van een Somalisch nomadenmeisje dat op haar 5de wordt besneden. Op haar 13de wordt uitgehuwelijkt aan een 61-jarige man. Ze was in paniek weggelopen, via omzwervingen in Londen terechtkomen, daar ontdekt als model, uitgegroeit tot topmodel en uiteindelijk door de Verenigde naties wordt ze gevraagd om ambassadeur te worden in hun strijd tegen vrouwenbesnijdenis.
Lange tijd dacht ik niet meer aan Warris tot ik op het werk stuitte van Amref flying Doctors. De belangrijkste gezondheidsorganisatie in Afrika bleek zich aldaar niet alleen te bekommeren om moedersterfte, malaria, water, sanitair en hygiëne, maar ook om de praktijk die in het Westen zonder verder omhaal genitale mutilatie wordt genoemd.
En terecht: wie weet wat het behelst, kan niet anders dan concluderen dat dit een ontoelaatbare schending van de rechten van de vrouw is. Voor wie dat niet weet: er zijn 3 soorten vrouwenbesnijdenis.
- De mildste vorm is de sunna-besnijdenis, waarbij alleen de voorhuid van de clitoris wordt weggesneden
- Bij de tweede soort; de excisie, worden de clitoris en de kleine schaamlippen geheel of gedeeltelijk verwijderd.
- Bij de derde, meest extreme vorm, infibulatie, worden zowel de clitoris als de kleine en grote schaamlippen weggesneden, waarna de boel aan elkaar wordt genaaid en een klein gaatje wordt opengehouden voor urine en menstruatiebloed.
Besnijden gebeurt zelden in een ziekenhuis, dus zonder verdoving en met instrumenten die voor handen zijn: scheermesjes, messen en soms zelfs stenen.”
Waarom worden meisjes besneden?
“Meisje worden om drie redenen besneden: het zou hygiënischer zijn, het haalt de seksuele lust weg (en daarmee de kans dat de vrouw van het ‘juiste’ pad af raakt) en het betekent de overgang van meisje naar vrouw.
Na te zijn besneden staat niets meer een huwelijk in de weg – en daarmee een bruidsschat, die vaak weer belangrijk is om de jongens in het gezin naar school te kunnen sturen. De ingreep wordt meestal op religieuze gronden uitgevoerd, maar in de Koran komt het begrip niet voor. Wat overblijft zijn tradities, culturen en de daaruit vloeiende ‘peer pressure’.
Tijdens onze reis, eerst naar Addis Abeba en daarna het achterland in, naar de provincie Afar waar het % besneden volwassen vrouwen meer dan 95% is, bekeek ik hoe Amref deze vrouwen helpt. Niet door zich als een olifant in een porseleinenkast te gedragen en te roepen dat vrouwenbesnijdenis een misdaad is – politieke bemoeienis is verboden in Ethiopië – maar door stukje bij beetje het vertrouwen van de lokale bevolking te winnen en de verandering zo van binnenuit teweeg te brengen.”
De directeur van Amref, Jacqueline Lampe legt uit: “Men moet voorzichtig te werk gaan. Je kunt niet zomaar een andere cultuur binnenwandelen en zeggen dat alles anders moet, dat wordt niet gepikt. En terecht. Daarom beginnen we met het aankaarten van ‘makkelijker’ onderwerpen, zoals het belang van handen wassen, het vaccineren van kinderen, het geven van borstvoeding en prenatale zorg. Alles om zo langzaam tot de vraag te komen: hoe komt het eigenlijk dat vrouwen tijdens hun bevalling overlijden? En dan kom je vanzelf op moeilijkere onderwerpen als de schadelijke gevolgen van meisjesbesnijdenis en het daarmee samenhangende te vroeg trouwen.”
Pijn bij alles
Wat hebben die vrouwen veel om te verwerken, om mee te leven?
- Besneden zijn en moeten leven zonder wc’s, zonder toiletpapier of maandverband.
- Vrouwen die zes maanden zwanger hadden geleken omdat het bloed en de pus zich vanbinnen hadden opgehoopt.
- Vrouwen die in shock waren geraakt
- Vrouwen die waren gestorven
- Vrouwen die de rest van hun leven worstelden met pijn, pijn bij het plassen, pijn bij het vrijen, pijn bij alles!
- En misschien nog erger dan het fysieke ongemak, vond ik het totale gebrek aan zelfbeschikking.
Worden verminkt uit naam van een geloof, een cultuur, een dorpsoudste die heeft besloten dat het zo hoort: een grotere gruwel is niet te bedenken.
Met het officiële verbod van de regering gloort er hoop aan de horizon van het Ethiopisch Hoogland. Door Amref Flying Doctors worden vrouwen van onderop geholpen, letterlijk.
Bron : het maandblad ‘Marie-Claire’
Blijft een besneden vrouw beschadigd voor het leven?
Vrouwen die besneden werden worden geconfronteerd met een hoop vragen.
De weg naar zelfvertrouwen en zin in seks is lang.
Met die vragen kunnen die vrouwen terecht in het ziekenhuis van Bicêtre bij Parijs, waar een team van dokters én psychologen ter beschikking staan voor vrouwen die de gruwelpraktijk ondergingen. Gynaecologen, chirurgen, antropologen en slachtofferbegeleiders helpen die besneden vrouwen bij hun lichamelijk én geestelijk herstel.
Het ziekenhuis van Bicêtre heeft de multidisciplinaire afdeling opgezet om de talloze manieren waarop vrouwen lijden onder de besnijdenis, te kunnen behandelen. De meeste ziekenhuisdiensten voor vrouwen die besneden zijn, beperken zich tot het herstellen van hun genitalia via een chirurgische ingreep: de clitoridoplastie, een techniek waarbij de pubis wordt opengesneden om het stompje van de clitoris te vinden en die weer naar buiten te brengen
Doch er is geen mirakeloplossing, je kan de geslachtsdelen opereren, maar de schaamte, de angst, het gevoel dat je abnormaal bent … dat kan je niet opereren”, zegt de psychologe. “Een clitorisreconstructie is geen wondermiddel” - “het heeft geen zin de clitoris van een vrouw te herstellen als ze zelf niet hersteld is.”
Ook in België en Nederland kunnen de verminkte vrouwen terecht :
Referentiecentrum voor genitale verminking in UZ Gent :
Herstel clitoris na besnijdenis – de KEM kliniek in Nederland :
Hier volgen enkele getuigenissen van besneden vrouwen uit Ethiopië:
Fatuma Abda (23) getrouwd, 1 zoon
“Ik was acht toen ik werd besneden, maar ik herinner het me nog als de dag van gisteren. Ze brachten me naar een open plek in de jungle, er werd gezongen en gedanst en iedereen was gehuld in prachtige kleuren. Maar ik herinner me vooral de pijn. Het werd gedaan door een vrouw die ik ken uit het dorp. Ze probeerde me gerust te stellen. “Maak je geen zorgen”, zei ze steeds. “Ieder meisje in het dorp wordt besneden. In het begin wilde ik ook wel meewerken. Maar toen ze eenmaal begonnen te snijden kon ik niets anders doen dan gillen. Het was verschrikkelijk; overal was bloed, echt overal. Ze sneden alles weg: van mijn clitoris tot mijn binnenste en buitenste schaamlippen. Toen ze daarmee klaar waren goten ze een mengsel van water, kamelenmelk en hete peper over de wond, bij wijze van traditie. Daarna naaiden ze me dicht en bonden mijn benen bij elkaar, zodat de wond kon genezen. Het duurde 2 maanden voor de wond dicht was en de touwen er weer af mochten.
Ze hadden een klein gaatje opengelaten om door te plassen en te menstrueren. Maar het plassen ging heel moeilijk. Soms kon ik een week lang niet naar de wc, omdat het zo’n pijn deed. Van een van de vrouwen kreeg ik een rietje om doorheen te plassen. Die pijn is door de jaren minder geworden, maar seks is een groot probleem. Vooral de eerste keer, het lukt niet, het gaatje was te klein. De volgende dag kwam een vrouw langs om me open te snijden. Die avond lukte het wel. Toen ik hoorde dat ik zwanger was werd ik heel bang, sommige vrouwen moeten dan opnieuw worden opengesneden en bloeden dood. Gelukkig is mijn zoon met een keizersnee ter wereld gekomen, omdat er al zoveel complicaties waren.
Ik ben niet ongelukkig. Ik heb een gezonde zoon, mijn ouders leven nog. En als je gelukkig wilt zijn, moet je dingen accepteren zoals ze zijn. Maar ik blijf bang voor seks. Ik heb een goede man. Hij weet dat het pijn doet, dus als ik écht niet wil respecteert hij dat. Maar je kunt niet blijven weigeren.”
Nsro Abdo (16) scholiere
“Mijn ouders zijn goed opgeleid en zaten allebei op de technische school. Mijn vader wilde dat mijn zusjes en ik werden besneden, maar daar heeft mijn moeder een stokje voor gestoken. Ze herinnerde zich haar eigen besnijdenis nog goed, en vooral ook de complicaties tijdens de geboorte van ons, dus wilde ze niet dat wij hetzelfde moesten doormaken. Eerst was mijn vader boos, maar uiteindelijk heeft ze hem en de familie ervan kunnen overtuigen.
Sinds het verbod zijn er bij ons in het dorp wel meer meisjes die niet besneden worden, het is normaal geworden. Sowieso zijn dingen veranderd: op school geef ik presentaties over liefde, jongens, besnijdenis, seks, HIV, noem maar op. Ik noem het ‘life skills’, al die dingen waar je als vrouw mee om moet leren gaan.
Vroeger deed niemand dat, maar tegenwoordig is het een trend. Ik vind het leuk om dat te doen, ze luisteren echt naar me. Later wil ik verpleegster worden, dan kan ik nog veel meer mensen helpen. Bij ons gaat het goed, maar 10 km verderop, waar mijn oom woont, lijkt het of de tijd heeft stilgestaan. Daar worden meisjes nog besneden. Toen mijn vader mijn oom ervan probeerde te overtuigen zijn dochters niet te laten besnijden, werd de hele gemeenschap kwaad op hem. Nu mag hij daar niet meer komen. Zelf heb ik daar geen problemen mee gehad, want mijn vriendinnen zijn ook niet besneden. Ik word alleen genegeerd door de mensen van het platteland, maar daar zit ik niet mee. Wat zielig voor jullie, denk ik juist. Of ik bang ben niet aan de man te zullen komen? Nee helemaal niet. Ik geloof ook niet in gedwongen huwelijken. Ik wil ene man die van me houdt zoals ik ben. Anders hoef ik hem helemaal niet.”
Mohammed Sahim (45), religieus leider, zorgde dat de besnijdenis werd afgeschaft in Bedulale
“Vrouwenbesnijdenis was jarenlang traditie in ons dorp. Onze voorvaderen deden het al, we wisten niet beter. En het belangrijkste: het stond in de Koran!’
Toen de regering besnijdenis verbood en we er via Amref Flying Doctors achter kwamen dat het ook niet eens in de Koran stond, hebben we dagenlang met alle ouderen gediscussieerd: kon dat waar zijn? We bestudeerden de Koran opnieuw, bekeken de Hadith, maar het was waar: vrouwenbesnijdenis was inderdaad haram (verboden). Dat was een complete shock. Sommigen werden boos, wilden het gewoon niet geloven. Maar toen ze het vers uit de Koran zelf zagen, moesten ze wel toegeven. De profeet liegt niet. Ik was blij met deze nieuwe ontwikkeling. Voor een man is het ook niet leuk om seks te hebben met en besneden vrouw. Bij mijn vrouw was alleen een klein gaatje opengelaten voor haar urine en menstruatiebloed, natuurlijk geeft dat problemen. Daarom wordt voor mannen vlak voor de huwelijksnacht een ceremonie gehouden waarbij hij kamelenvlees eet om sterk te worden, want die nacht zal hij al zijn krachten nodig hebben om zijn vrouw in bedwang te houden. De huwelijksnacht vindt ook niet thuis plaats, maar in een speciale hut ver buiten het dorp, zodat de anderen haar geschreeuw niet horen. Ik vond het helemaal niet leuk. Mijn vrouw huilde, en hoe ik ook mijn best deed, ik kwam er niet in. Ik had veel medelijden met haar, dus ben ik toen gestopt. Later is het alsnog gelukt, maar ik heb er nooit van genoten. En mijn vrouw helemaal niet. Ik ben blij dat de besnijdenis is afgeschaft, het is voor iedereen beter als vrouwen ook van seks genieten. Ik vind het alleen erg dat ik mijn drie dochters niet heb kunnen beschermen: een paar weken voordat Amref kwam, waren zij aan de beurt om besneden te worden.”
Bron : Marie Claire 2015
Misschien wil je over volgende iets meer weten / lezen
Hoe die mensonterende traditie stoppen : HET WERK VAN AMREF
Twee boeken die je meer vertellen over 'Vrouwenbesnijdenis.'
Links : boek van Waris Dirie
Rechts: boek van de Belgische Annemie Struyf en Johanna Laurent
De afbeeldingen komen via google. De plaatjes van de kinderen zijn van UNICEF - weekblad KNACK en dagblad HLN
Volgend deel : Ik was gevangene in Guantànamo
Maak jouw eigen website met JouwWeb