Schotland en whisky

In vorige delen had ik het vooral over de Schotse keuken en de typische gerechten.

deel 1 : De keuken van Schotland

deel 2 : Schotland, land van natuur en rijke smaak

Bij de vraag "waar denk je aan bij Schotland?" komen allerlei antwoorden zoals : Schotse ruit, de kilt, haggis, golf en Robert Burns bijvoorbeeld. Maar het meest gegeven antwoord zal wel whisky zijn.

Whisky is de nationale drank van Schotland. De allereerste vermelding dateert uit 1495. James VI gaf aan de monniken gerst om er 'aqua vitae' mee te maken. Vanaf de 15de eeuw werd de Schotse whisky geproduceerd en vanaf 1775 bestaan er distilleerderijen.

Schotse whisky betekent niets anders dan een whisky die volledig op eikenhouten vaten heeft gerijpt in Schotland, gedurende tenminste drie jaar, door iemand met een distilleervergunning.

SOORTEN WHISKY'S

Er worden meerdere soorten whisky geproduceerd, waaronder de 'Malt whisky', de 'Blended whisky' en de 'Grain whisky'.

Schotse single malt whisky

Om de vermelding 'single malt' te mogen gebruiken, moet de whisky geproduceerd zijn in één distilleerderij met 100 % gemoute gerst. Hij wordt in gedeeltes gedistilleerd – vbn. de Classic Malts zoals Talisker, Dalwhinnie en Lagavulin.

'Pure malt' wordt samengesteld uit verschillende 'Single Malts'.

Blended malt whisky

Dit is een blend van twee of meer Schotse single malt whisky's van verschillende distilleerderijen. Voorbeeld : Johnnie Walker Green Label: dit is een mix van een aantal Schotse single malt whisky's, waaronder Talisker, Caol Ila, Linkwood en Cragganmore.

Schotse blended whisky

'Blended whisky' is dan weer een mengeling  van 'Single Malt' en 'Graanwhisky', dat een lager alcoholpercentage heeft en voornamelijk op basis van maïs wordt geproduceerd. Vbn. : J&B, Johnnie Walker Black Label, Chivas Regal of Bell’s.

Graanwhisky’s zijn over het algemeen lichter, maar scherper van smaak. Het gebruikte graan is vaak tarwe, waar vroeger eerder mais werd gebruikt.
Momenteel zijn er in Schotland nog maar enkele actieve Grain distilleerderijen actief, vooral in de Lowlands. enkele voorbeelden zijn: Cameron big en Berrys

Schotse single grain whisky

Dit is het product van één enkele distilleerderij maar op drie manieren afwijkend van een single malt whisky :

• grain whisky wordt gemaakt van andere graansoorten dan gerst.
• hij wordt gemaakt in een continue ketel
• hij is lichter, subtieler van smaak waardoor hij perfect is om te mengen.

Schotse blended grain whisky's.

Het behoeft uiteraard geen toelichting dat dit een blend betekent van twee of meer Schotse single grain whisky's van verschillende distilleerderijen.

Regio's en distileerderijen

Er zijn veel factoren die elke, in Schotland geproduceerde whiskysoort, een ander karakter geven. De smaak van 'single malt' is afhankelijk van allerlei aspecten, zoals het water dat wordt gebruikt, het plaatselijke landschap en de vorm van het koperen distilleervat.

Net als bij Franse wijnregio’s wordt Schotland in aparte whiskyregio’s verdeeld. Het distilleerproces in de vijf regio’s heeft dezelfde historische wortels, maar de stokerijen in elke regio hebben zich op hun eigen manier ontwikkeld en hebben zich afgesplitst wat betreft productiemethoden, zodat de single malts elk hun eigen aparte en unieke karakter hebben.

Een rondleiding door een stokerij is een onontbeerlijke ervaring voor elke bezoeker aan Schotland. Geen twee stokerijen zijn hetzelfde, ze hebben allemaal een eigen unieke ligging en kleurrijke geschiedenis

http://www.maccurve.be

1. Islay

Islay is een eiland aan de westkust van Schotland. Hoewel het maar 40 km lang is, is dit het grootste whiskyproducerende eiland. Een groot deel van dit eiland bestaat uit turf, dat aan de elementen is blootgesteld en door de wind, regen en het sproeiende zeewater van Atlantische stormen wordt gegeseld. De turf wordt verbrand om de gerst te mouten en geeft de single malts hier hun zoutige zeewiersmaak.

De negen distilleerderijen van dit eiland profiteren van de magische alchimie van de zee en van verschillende veengebieden.

Bezoektip : proef de spectaculaire whisky die 'vloeibare rook' genoemd wordt in de Laphroaig Distillery. De bottelruimte in de Bruichladdich stokerij (die als 'The Laddie' bekend staat) is de leukste manier om een echte Islay whisky te ontdekken en te zien hoe hij wordt gemaakt, van gerst tot fles.

Met de 'Bruichladdich Scottish Barley' - een uitzonderlijk single malt – heeft de Bruichladdich stokerij een whisky die uitsluitend met Schotse malt geproduceerd. En dat is heel zeldzaam! Hij wordt gemaakt in vaten die voordien bourbon bevatten. De distilleerderij verzette zich tegen de 'tirannie van de leeftijd'. (woorden van meester-distilleerder Jim Mc Ewan) : het bottelen van deze single malt gebeurt  wanneer de gezochte harmonie is bereikt. Dan wordt hij in een niet-gekleurde en niet-gefilterde fles gedaan. Zo verkrijg je een evenwichtige whisky zonder turfsmaak, maar met een expressief aroma van bloemen (wilde bloemen) en fruit en een zachte notensmaak.

2. Speyside

Speyside is de grootste whiskyregio wat betreft de productiehoeveelheden en het aantal stokerijen, en … is synoniem met whisky. Hier treft men bijna de helft van alle Schotse stokerijen aan.

Speyside malts staan in het algemeen bekend om hun elegante en complexe smaak, vaak met een verfijnd rokerig tintje. Daarnaast zijn er twee extremen: de zware, sherry-achtige soort, zoals 'The Macallan', 'Glenfarclas' en 'Aberlour' en de lichtere, subtielere soort.

Hoewel de grenzen van Speyside niet precies zijn vastgelegd, wordt de regio over het algemeen gezien als het gebied van de rivier de Findhorn, net even ten oosten van Inverness, tot de rivier de Deveron, ten noordwesten van Aberdeen.

Er liggen verschillende andere rivieren binnen de regio, in het bijzonder de 'Livet'. De rivier de Livet is zo beroemd dat de naam geleend wordt door whisky’s die ver van de glen (= de vallei) van deze rivier af liggen, hoewel er maar een is die 'Glenlivet' genoemd mag worden. Veel van de stokerijen in de regio liggen aan het Malt Whisky Trail, de enige route van zijn soort ter wereld. Langs deze route komt u bovendien de enige kuiperij in Groot-Brittannië tegen, de Speyside Cooperage, waar u de eeuwenoude kunst van het kuipen van whiskyvaten kunt bewonderen en zelfs kunt proberen uw eigen minivaatje te maken.

Bezoektip : ga eens kijken bij de kleinste stokerij in Speyside, Benromach, om meer uit te vinden over de eerste geheel gecertificeerde biologische single malt whisky, of ontdek Cardhu Distillery, de enige stokerij die door een vrouw is opgericht.

3. Highland

Dit is geografisch gezien verreweg de grootste regio en omvat dus vele uiteenlopende whiskysoorten. Het westelijke deel van Highland heeft slechts enkele verspreid gelegen stokerijen, en het is moeilijk om iets algemeen te zeggen over de smaak ervan. Als ze iets gemeen hebben, dan is het wel een rond, ferm en droog karakter met turfnoten. Het verre noorden van

Highland heeft verscheidene stokerijen, waarvan de whisky’s duidelijk een heideachtig, kruidig karakter hebben, waarschijnlijk door de plaatselijke grond en de kustligging van de stokerij. Het oostelijke Highland ligt iets meer beschut en biedt een aantal bijzonder fruitige whisky’s.

Bezoektip : zorg dat u een middag doorbrengt in de Dalwhinnie Distillery, de hoogste stokerij in Schotland, op meer dan 300 m boven de zeespiegel.

4. Campbeltown

Campbeltown bevindt zich aan het uiterste puntje van het schiereiland Kintyre aan de westkust van Schotland. Ooit waren hier 30 stokerijen, maar tegenwoordig zijn er nog maar drie, waarvan er twee zijn opengesteld voor het publiek. Springbank is de oudste stokerij in familiebeheer in Schotland en produceert twee verschillende single malt whisky’s. De ogenschijnlijke tegenstelling wordt bereikt door het gebruik van slechts licht geturfde mout in de ene en een rokeriger eest in de andere.

Bezoektip : ga naar de Mitchell’s Glengyle Distillery, de eerste nieuwe stokerij die deze eeuw in Schotland is geopend, en hun Kilkerran Single Malt proeven. De Campbeltown single malts zijn zeer herkenbaar aan hun zoutige karakter. Hoewel er maar drie producenten zijn, beschouwen echte maltkenners dit toch als een aparte regio.

5. Lowland

De regio van de Laaglanden staat bekend om de zachtere, lichtere stijl van de single malt whisky’s die traditioneel de 'Lowland Ladies' genoemd worden. Het gebied wordt afgebakend volgens oude provinciegrenzen en loopt van de riviermonding van de Clyde tot aan de rivier de Tay. De grens zwenkt ten noorden van Glasgow en Dumbarton af en loopt tot Dundee en Perth.

Bezoektip : enkele stokijeren in de Laaglanden zijn : Glenkinchie in East Lothian, Bladnoch in Dumfries & Galloway en Auchentoshan, even ten noorden van Glasgow.

http://www.visitscotland.com/nl-nl/over/eten-drinken/whisky/whisky-stokerijen/?page=131

Scottisch cereals : Barley

Het belangrijkste graan geteeld in Schotland is gerst. Dit belangrijk commerciële gewas met zijn karakteristieke 'baard' is gericht op het oosten van het land waar de meest vruchtbare land wordt gevonden.

Meer dan de helft van de Schotse zomergerst productie wordt gebruikt in de whisky-industrie. Maar het dient ook voor maken van bier en als voor veevoer.

Winter gerst - gezaaid in de herfst en geoogst in juli / augustus - wordt voornamelijk gebruikt als veevoer en het stro biedt stalstrooisel.
Spring gerst - gezaaid in maart of april en geoogst ongeveer vier maanden later. De beste kwaliteit zomergerst wordt gebruikt voor brouwgerst, een van de belangrijkste ingrediënten in het produceren van de beste kwaliteit Scotch whisky, terwijl armere gewassen worden gebruikt als diervoeder.

Hieronder een foto van een Schotse distilleerderij

Maar in Schotland drinkt men ook bier ... meer hierover in het vierde en laatste deel van Schotland