Verkoudheid, hoesten: help je kind de winter door

De winter is niet alleen het seizoen met de koudste temperaturen, maar ook dat met de meeste slachtoffers van een verkoudheid of griep. In de herfst- en de winterperiode wordt de weerstand meer op de proef gesteld. Ook kinderen blijven meer binnen en zo worden bacteriën gemakkelijk doorgegeven. Een gouden raad dus: ga naar buiten, kleed de kinderen goed aan en maak ze op die manier meer weerbaar tegen infecties.

Ik herinner me nog hoe ik als kind met een verkoudheid, soms de raarste middeltjes toegediend kreeg door mijn moeder. Of ik nu moest snotteren, hoesten of keelpijn had, ze kende altijd wel één of andere remedie. En raar maar waar, het hielp nog ook! En er bestaan tal van zachte middeltjes die je kind er in geen tijd weer bovenop helpen.

Een verkoudheid

Een banaal virus is meestal de boosdoener. De virussen verspreiden zich vooral in ruimten waar mensen dicht op elkaar zitten en vooral als die plaatsen weinig verlucht worden. De verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in de neus– en mondholte. Dit slijmvlies produceert altijd een beetje slijm, maar bij ontsteking is het slijmvlies gezwollen en maakt het meer slijm aan.

En dan zijn er de bekende symptomen: verstopte neus, niezen, hoesten, keelpijn, heesheid, hoofdpijn, oorpijn … en kinderen krijgen soms koorts.

Op een gezonde manier winterkwaaltjes bestrijden

1. SOS neus

Net zoals bij volwassenen is een verstopte neus bij kinderen geen groot probleem, maar wel vrij vervelend. Omdat zuigelingen tijdens het drinken enkel door de neus ademen, hebben zij er nog meer last van. Om het ongemak te verlichten, doe je er goed aan het neusje een paar keer per dag te spoelen met een fysiologische zoutoplossing, ook al vinden jonge kinderen dit vaak geen pretje. Het is geen geneesmiddel, maar geeft een goede verlichting doordat het ingedikt slijm verdunt.

Leer ze om elk neusgat afzonderlijk te snuiten. Zo voorkomen ze dat het slijm in de bijholten wordt geperst tijdens het snuiten. Neus ophalen mag ook.

Oma’s raad

• Haar beste tip om de klachten van een verstopte neus te verlichten is door te stomen, bijvoorbeeld in een warme douche of boven een bak warm water. Door de warmte en het vocht van de stoom kan men gemakkelijker ademen. Het is niet eenvoudig voor een kind maar volwassenen hebben er soms baat bij: adem diep in boven een kom met heet water en doe een handdoek over je hoofd, zodat de stoom niet weg kan. Houd je hoofd zo dicht mogelijk bij het water en inhaleer zo diep mogelijk. Wel opletten dat je jezelf niet verbrand aan het hete water.
• Oma beweert ook dat pikant voedsel (bv. chilipepers, sambal, mosterd) ervoor zorgen dat het neusslijm loskomt. Zet dus een lekker pikante curryschotel op het menu.
• Leg een opengesneden ui op je nachtkastje. Uien bieden soelaas.
• Vermijd zoete zuivelproducten, want die bevorderen de slijmvorming, waardoor je neusverstopping alleen maar erger wordt. Zure zuivelproducten zoals karnemelk en kwark kunnen wel.

De zachte aanpak

De neusspray Nasoheel helpt de neusslijmvliezen te ontzwellen. Het is een homeopatisch geneesmiddel  waarvan kinderen tot drie keer per dag vijf à tien druppels (opgelost in wat water) mogen nemen. Hou je kind goed in de gaten en let erop dat het veel water drinkt om dehydratatie tegen te gaan. Werken die middelen onvoldoende om de neus van je kind weer open te krijgen, raadpleeg dan je arts. Bij ademnood kan aerosoltherapie nodig zijn.

2. SOS hoesten

In de wintermaanden hoesten kinderen heel vaak. Geen enkel ouder hoort zijn kind graag hoesten. Het is erg vervelend en soms zelfs pijnlijk. Hoesten is een natuurlijke reactie van ons lichaam om onze luchtwegen slijmvrij te maken, zo worden ook ziekteverwekkers verwijder. Meestal gaat het om een onschuldige infectie. Het type hoest is een belangrijke graadmeter van de ernst.

a) Droge of kriebelhoest is een niet productieve hoest. Irritatie van de luchtwegen door prikkelende stoffen is meestal de oorzaak. Er wordt geen slijm opgehoest. De oorsprong van een droge hoest is meestal viraal en wijst dikwijls op een beginnende verkoudheid. Deze hoest is vooral vervelend en heeft een grote impact op de levens-en zeker de slaapkwaliteit van je kind.

Je herkent het aan het blaffende geluid dat je baby maakt. Soms komt er een kleine infectie bij, maar dan zonder slijmvorming. Na een paar dagen is de kriebelhoest meestal verdwenen.

b) Bij normale hoest wordt slijm geproduceerd. Hiermee maakt je baby/kind zijn longetjes schoon. De slijmhoest of productieve hoest is nuttig om de luchtwegen opnieuw vrij te maken. Deze hoest treedt dikwijls op in een later stadium van een verkoudheid wanneer de irritatie van de slijmvliezen de slijmproductie verhoogt. Hij is doorgaans snel van het hoesten af.

Onderdruk je de hoest teveel, dan belet je dat het slijm en de ziektekiemen het lichaam verlaten. Hierdoor kan het slijm zich ophopen in de luchtwegen en een ontsteking veroorzaken.

c) Bij vastzittende hoest zit er taai slijm vast in de luchtwegen. Dit komt met hoesten moeilijk los. Je baby/kind moet hierdoor veel en diep hoesten en krijgt het dan soms benauwd.

Bij jonge kinderen die het slijm nog niet goed kunnen ophoesten waardoor dit in de bronchiën blijft zitten, kan de arts klopmassage voorschrijven. Meestal zullen enkele behandelingen bij de fysiotherapeut volstaan om het slijm te verwijderen.

Ga zeker langs bij een arts als je kind langer dan twee dagen koorts heeft of als het andere alarmsignalen vertoont. Aarzel niet om nog een tweede keer langs te gaan bij de arts als je kind na een paar dagen nog steeds erg ziek is of opnieuw zieker wordt.

Sommige middelen bestrijden niet de hoest zelf, maar vergemakkelijken het ophoesten van slijm. Ze maken het slijm vloeibaarder of zorgen ervoor dat het gemakkelijker loskomt van de bronchiën. Slechts in zeer specifieke gevallen, bijvoorbeeld voor kinderen met mucoviscidose, zijn deze slijmoplossers echt noodzakelijk.

De zachte aanpak

Stodalsiroop verzacht zowel een droge als slijmerige hoest. Geef je kind hiervan drie tot vijf koffielepels per dag en combineer de siroop met Ipeca composé (bij slijmhoest) of Drosera composé (bij droge hoest). De aanbevolen dosering van beide homeopatische middelen bedraagt vijf druppels (die je drie keer per dag in wat water oplost). Voor kinderen vanaf zes jaar geldt de aanbevolen hoeveelheid voor volwassenen (drie keer per dag vijftien druppels). Merk je na enkele dagen geen verbetering, gaat het hoesten gepaard met koorts of lijkt je kind écht ziek? Raadpleeg dan een arts!

Oma’s raad

• Bij een droge kriebelhoest is het drinken van warme kamillethee/gember een goed middel. De warmte van de thee verwarmt je keel, wat het herstel bevordert. Daarnaast verzacht het de keel waardoor de irritatie minder wordt. Kamille heeft bovendien een rustgevende en kalmerende werking.

• Een theelepeltje honing is ook een goede oma tip. Honing vormt een beschermlaagje in je keel, waardoor er minder irritatie is en je dus ook minder moet hoesten. Bovendien heeft honing een antibacteriële werking waardoor de aanwezige ziektekiemen ineens bestreden worden.
• Ook een warme, natte doek rond de keel biedt verzachting. Bind er nog een sjaal rond zodat je keel lekker warm ingepakt zit.

• Bij vastzittende hoest is er sprake van vastzittend slijm. Kurkuma (ook wel gekend als geelwortel) werkt slijmoplossend, reinigend, pijnstillend, ontstekingsremmend en verhoogt je weerstand. Dit is net wat je nodig hebt. Je kan een halve theelepel zwarte peper en kurkumapoeder toevoegen aan een glas warme plantaardige (!) melk. Roer er eventueel ook nog een theelepeltje honing door. Drink dit dagelijks tot het vastzittende slijm mindert. Gebruik geen gewone melk voor dit recept: zuivelproducten kunnen slijm net dikker/taaier maken, waardoor je er net meer last van hebt.
• Zorg voor schone lucht in woon– en werkomgeving. Vermijd rokerige ruimtes.
• Stomen boven een kom met heet water met eventueel wat eucalyptus of mentholdruppels (volg de juiste dosering -> verbrandingsrisico)

Ga naar de huisarts als je kind langer dan 3 weken hoest - het benauwd heeft of piepend ademt - bloederig slijm ophoest - langer dan 3 dagen koorts heeft.

Volgend deel: Keelpijn en koorts bij baby's en kinderen