Najaars- en winterbloeiers

De temperatuur is gedaald, de lucht is grijs, het regent, de wind jaagt, bomen en struiken verliezen langzaam hun blad.

Het najaar staat vaak synoniem met  een treurig ogende, uitgebloeide tuin. Niets is minder waar want ook het najaar is een heel leuk seizoen om van de tuin te genieten. Vanaf september zijn er hele wat kleurrijke najaarsbloeiers te verkrijgbaar.

Er zijn nog voldoende planten die juist in deze tijd hun hoogtepunt beleven.

Zijn je bloembakken na deze droge zomer een ramp? Droom jij ook nog van bloei in de tuin, op terras of in bloembakken. Vervang je planten door mooie herfst- en winterbloeiers. De bolchrysant, die al vanaf de nazomer overal lijkt op te duiken, is één van de bekendste. Maar er is nog veel meer moois.

1. Viooltjes zorgen voor kleur in de winter

Vroeger kenden we alleen rassen van de groepen Aalsmeerse Reuzen en Zwitserse Reuzen.

Nu zijn er kleinbloemige viooltjes in tal van kleuren, zelfs speciaal geschikt voor bloembakken. De najaarsviolen zijn vanaf eind september volop beschikbaar en ze geven als geen ander kleur in de herfst en de winter. Ze bloeien tot in de koudste winterdag en dit als alle andere kleuren vervagen of helemaal verdwenen zijn. Ze zijn zo krachtig dat ze zelfs koude najaarsnachten en strenge vorst kunnen doorstaan. Je kunt kiezen uit kleine of grotere en vrijwel alle kleuren en combinaties zijn mogelijk.

Bosviooltjes (Viola Cornuta) hebben kleine bloemetjes, is meer bodembedekkend maar heeft verder dezelfde eigenschappen als de gewone viool. Ze worden ook hoornviooltje genoemd.

Voor mooie, constante bloei moet je regelmatig water geven, maar niet tijdens de vorst. Voor ultieme bloemkleur wel af en toe de uitgebloeide bloemetjes wegnemen, met steeltje en al.

2. Herfstasters, hoog of als bodembedekker

Asters zorgen elk jaar weer voor kleur in het najaar. Ze bloeien in september en oktober en vaak zelfs tot de eerste nachtvorst. Het zijn sterke planten waar je weinig omkijken naar hebt. Er zijn zeker 250 soorten asters: hoge soorten en lage stevige struiken. Ze zijn er in allerlei kleuren en bloeien vrolijk door in potten en bakken, maar ook in de border ogen ze prima.

De meest bekende zijn de Aster Novi Belgii en Aster Novae-angliae. Je kan ze van elkaar onderscheiden door het blad. De eerste heeft een glad blad en de laatste herken je aan haar behaard blad. Ze hebben beide bloempjes die aan madeliefjes doen denken, met roze, lila, paarse of witte lintbloemen, met in het midden een geel of roodbruin hartje met buisbloemen. De Novi Belgii heeft prachtige paarse bloemen. Aangezien er zo laat in het jaar veel meer bloeit, worden ze veelvuldig bezocht door insecten.

Links: Aster 'Novi Belgii' -- rechts Aster 'Novae-angliae'.

Hou je van een aster als bodembedekker; kies dan de witte Aster ericoides ’Snowflurry’. Aangezien zijn bloeistengels horizontaal groeien is dit een mooie 20 cm hoge bodembedekker en deze soort bloeit opvallend lang door.

Of kies voor de bodembedekker Aster lateriflorus ’Horizontalis' (80 cm hoog, roze bloempjes met roodbruin hartje en donkergroen lancetvormig blad) en de 'Lady in Black' (120 cm hoog, witte bloempjes met roodbruin hartje en vrij donker blad).

Wil je herfstasters kopen? Dan is de herfst de beste tijd om ze te kopen en te planten. Dan staan ze bij de teler of in het tuincentrum volop in bloei, dus je ziet wat je koopt!

https://tuinseizoen.com/herfstasters/

https://www.vasteplant.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=10304

3. Bolchrysanten zijn ideaal door hun uitbundige bloei.

Vanaf augustus zijn ze er weer, de kleurrijke bolchrysanten. Ze zijn er in allerlei kleuren en staan fantastisch in potten en bakken. Deze kleur-oppeppende herfstbloeiers bloeien in de periode dat de dagen korter worden. De herfstbloeiers staan ook bekend onder de Latijnse namen Chrysanthemum en Dendranthema.

Chrysanthemum

Dendranthema

De bolchrysant (Chrysant Minipico) is erg populair en ideaal om tuin, balkon of terras te voorzien van kleurrijke bloemen en dit van de nazomer tot december. Je kan kiezen tussen verschillende kleuren; van bruinrood, wijnrood, oudroze en knalgeel tot helderwit. Tip: drie rieten manden met bolchrysanten op een rij zorgen al snel voor een sfeervolle bloemenzee!

Winterharde soorten zijn Chrysanthemum koreanum (foto links), Chrysanthemum rubellum (foto rechts) en Chrysanthemum indicum (3de foto).

De verzorging is heel eenvoudig. Ze staan het liefst op een lichte, zonnige plek. Geef voldoende water, zodat de grond niet droog wordt. Verwijder regelmatig uitgebloeide bloemen, zo geniet je extra lang van de bloei.

Gooi een uitgebloeide bolchrysant niet weg na de bloei! Plant die na de bloei in de border van de tuin. Snoei in het voorjaar de plant tot enkele centimeters boven de grond. Daarna komt het groen en de bloemen vanzelf weer op. De tuinchrysanten houden van voedselrijke, goed waterdoorlatende grond. Maar opgepast, ze kunnen niet goed tegen strenge vorst. Laat de plant dan op een beschutte plaats (zoals een schuurtje) met een temperatuur tussen 5° - 10°C overwinteren.

4. Heide of Erica, een mooie kleurenpracht in je tuin of balkon.

Erica Carnea is populair omwille van haar mooie tinten en uitzonderlijk lange bloei. Er zijn winterharde soorten (Erica darleyensis) maar ook éénjarige soorten. Het is een laag blijvende altijd groene plant.

Erica Carnea wordt zowel dopheide, winter-, voorjaars- als sneeuwheide genoemd. Van vorst of sneeuw trekken de planten zich weinig aan. Afhankelijk van de cultivar bloeien ze van november tot april. De traditionele heide is roze of paars, maar tegenwoordig zien we steeds meer tinten.

De eenjarige dopheide (Erica gracilis) is een echte herfstbloeier, het is een van de mooiste heideplanten en bloeit paarsroze.

Erica wordt niet alleen in volle grond geplant, maar is ook fantastisch in bloembakken of -potten.

Winterheide op het balkon of de vensterbank fleurt zo de donkerste periode van het jaar op.

Heide is er in verschillende soorten. Je plant ze best in niet te droge, maar humusrijke, zure grond. Heb je kleigrond in je tuin, dan zal de heide daarop niet aanslaan. Meng daarom bij het planten zure bodemverbeteraar door de grond. Jaarlijkse strenge snoei is nodig om de planten mooi te houden. Snoei vaste heideplanten in maart of april, tot onder de uitgebloeide bloemen.

5. Herfstanemonen, de koninginnen van de herfst.

Herfstanemonen mogen absoluut niet in dit rijtje ontbreken. De anemonen met knol en wortelstok zijn voorjaarsbloeiende planten. De vaste planten zijn de herfstbloeiers. Ze bloeien uitbundig als de meeste andere planten juist over hun hoogtepunt heen zijn. Herfstanemonen vormen prachtige groepen in verschillende kleuren van wit tot roze. De verschillende cultivars (plantengroepen) verschillen niet alleen qua bloeikleur maar vaak ook in hoogte. De bloemen staan op stengels die vaak een stuk boven de bladeren uitsteken waardoor ze extra goed opvallen.

Vanaf de nazomer verschijnen de grote stevige stengels van de Japanse anemoon (Anemone x hybrida) met daaraan bloemen in een los scherm. De knoppen alleen al zijn de moeite waard: ze hebben een viltig jasje.

De Honorine Jobert heeft witte bloemen en opvallende gele meeldraden. De plant is winterhard, dus je kunt er elk jaar opnieuw van genieten. Verzorging hebben ze nauwelijks nodig. Je kunt wel in het voorjaar oude delen wegknippen. Na de bloei vormen ze zaadpluisjes die er erg leuk uitzien.

De herfstanemonen zijn sterke planten die snel grote pollen vormen met een dicht bladerdek. Ze bloeien wanneer veel andere planten uitgebloeid zijn en zorgen op dat moment toch voor wat kleur in de plantenborder. Het zijn tevens prima snijbloemen.
Ze horen dan ook thuis in elke tuin. De planten zijn eenvoudig en snel te vermeerderen door het nemen van wortelstek.

Ze vormen een dicht, decoratief en relatief laag bladerdek waaruit de elegante bloemen in het najaar op hoge bloemstelen tevoorschijn komen. Hoewel ze uit geheel Zuid- en Oost-Azië afkomstig zijn, noemen we ze de Japanse anemonen. Uit kruisingen van een aantal soorten zijn hybriden ontstaan er die uitstekend geschikt zijn voor toepassing in borders. Je vermeerdert de planten door zaad.

De Japanse anemoon Königin Charlotte

De bloemen van de Königin Charlotte zijn mooi groot halfgevuld. Bijzonder is ook dat deze anemoon aardig wat schaduw kan verdragen.

https://www.tuinadvies.be/artikels/herfstanemonen_soorten_japanse_anemonen

In volgend deel nog enkele najaars- en winterbloemen