De Noorse keuken

De Noorse keuken wordt vaak afgeschilderd als fantasie-en kleurloos. Wie vroeger ooit in een kro of een kafetaria langs een straatweg gezien heeft, hoe onverschillig het vlees of de vis bij de aardappelen en de niet-gekruide groenten op een bord werd gesmeten, zal met deze bewering zeker instemmen.

Gelukkig is dit steeds minder het geval, want ook de Noren nemen geen genoegen meer met op deze wijze klaargemaakte gerechten. Dat is duidelijk te zien aan het toenemende aantal goede gourmet- en visrestaurants en de kleine, intieme café-restaurants, die belang hechten aan stijl. Er zijn er zelfs een paar die een ster in de Michelingids veroverd hebben.

Goede hotels weten bovendien te lokken met een heerlijk koud buffet, koldtbord. Hier ontbreekt het aan niets. Men treft er gekookte zalm, zure haringsalade, gerookt schapen-, elanden- en rendierenvlees, heerlijke salade, warme gerechten en zalige nagerechten.

Noorwegen is een land van zeevaarders en dus staan visgerechten er vanzelfsprekend hoog aangeschreven. Een land met een dergelijk langgerekte kust kent natuurlijk talloze visspecialiteiten. De kwaliteit en variëteit van de visgerechten in Oslo behoren tot de beste van de wereld: kreeft, zalm, makreel, haring, kabeljauw, forel en nog vele andere soorten worden dagelijks vers aan de restaurants geleverd.

Vooral bekend zijn:

de laks (gekookte zalm), die zowel koud als warm geserveerd wordt. Heel lekker is ook zalm in een saus van zeevruchten.

de meest uiteenlopende haringgerechten, vooral de syltet (zoute haring).

bijzonder populair is de lutefisk. Deze Noorse specialiteit - een hete en pikante gedroogde kabeljauw - is normaal gezien enkel tijdens de winter te verkrijgen.

Niet te missen zijn tongetjes van kabeljauw, met kerrie gekruid en de sik (blauwe houting)

Naast vis komt ook wild betrekkelijk veel voor op de menukaarten: wildgebraad, rendier, varkensvlees, lamsvlees, alpensneeuwhoen en ... walvisvlees, een specialiteit die de laatste jaren voor heel wat opschudding gezorgd heeft.

Lamsvlees ontbreekt zelden op de menukaart. Rein (gebraden rendiervlees) en spekkamat (luchtgedroogde schapenbout) zijn ware delicatessen. Salades worden bij iedere maaltijd gratis geserveerd.

Een populair dessert is rømmegrøt (zure roompap). Geitost is de Noorse geitenkaas en mysost is een bruine, zoetere kaassoort.

Maar wie niet graag iets onbekends eet en liever de meer vertrouwde keuken verkiest, hoeft ook niet te wanhopen. Naast de inheemse specialiteiten kan je in Oslo natuurlijk nog altijd genieten van gastronomische lekkernijen uit de hele wereld. Van Amerikaanse bars tot Marokkaanse eethuisjes, van Griekse restaurants tot Spaanse tapas bars, je vindt er alle smaken van de wereld.

Weet wel … eten in Noorwegen is duur en een glaasje alcohol bij het diner jaagt de rekening meteen pijlsnel de hoogte in. Daarenboven serveren de meest plaatsen pas alcohol na 15 uur en dat is dan meestal nog beperkt tot bier en wijn. In veel eethuizen krijg je op zondag helemaal geen alcohol.

Als je goedkoop wilt eten in Oslo, raden we je de cafés aan. Daar krijg je een lichte lunch tegen een  redelijk prijs. Ook zijn er de talrijke eetstalletjes (gatekjokken).

Burgermanskost en specialiteiten

De Noorse burgermanskost is vaak eenvoudig: pølser (worst) en kjøttkaker (gehakt), sei (gekookte koolvis ) of torsk (kabeljauw) en de fiskesuppe (gevulde vissoep) behoren tot de standaardgerechten.

In het noorden (de Finnmark) worden de gerechten met rendiervlees klaargemaakt. Hierin wordt alles verwerkt wat van het rendier kan gebruikt worden, zelfs het hart en de tong.

In de bosrijke gebieden wordt elgsteik (gebraden elandenvlees) geserveerd. Heel lekker is vooral in rode wijn gemarineerd elandenvlees met rode bosbessen.

En schapenvlees wordt eigenlijk in heel Noorwegen gegeten.

Als desserten zijn er de rømmegrøt, riskrem, moltekrem en lefse. (meer uitleg hieronder)

1. Noorse zalm

Dankzij de enorme kustlijn en de fjorden met schoon water is Noorwegen een van de grootste vis-exporteurs in de wereld. Aangezien het water in de fjorden koud is groeit de vis minder snel waardoor de vis een stevige structuur krijgt met meer smaak.

De Noorse zalm heeft daarom een herkenbare en delicate smaak. Noorse zalm wordt veelvuldig gebruikt als basis voor maaltijden.

De belangrijkste bereiding of de meest voorkomende, is de ovengebakken Noorse zalm. Dit gerecht is niet alleen populair in de Noorse keuken maar in heel Scandinavië.

• Verwarm eerst de oven en blancheer bonen in kokend water gedurende een minuut of drie. Laat dit uitlekken.
• Neem de zalmfilets en leg ze aan een kant van een schotel en strooi wat zout en peper, een beetje olijfolie en citroensap erover.
• Leg de bonen samen met kleine tomaatjes, zwarte en groene olijven en basilicum aan de andere kant van dezelfde schotel.
• Daarbovenop leg je zalmfilets. Tien minuten bakken in de oven is genoeg.
• Serveer het geheel met citroen en gekookte aardappelen.

2. Lutefisk

Voor Kerstmis zie je in vele restaurants menu’s met lutefisk. De stokvis wordt een tweetal dagen in zout water geweekt waarna het gekookt of gegrild wordt. Zoals de traditie het voorschrijft eet je de stokvis met aardappelen, gekookte erwten, spek en mosterd.

3. Tørrfisk

Dit is gedroogde vis, meestal kabeljauw. De vis wordt op natuurlijke wijze gedroogd - op een rek - door de zon en de wind. Het drogen van voedsel is de oudste bereidingsmethode ter wereld. Het is een goedkope methode en wordt door de visser zelf gedaan.

foto links komt van wikipedia: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:T%C3%B8rrfisk.jpg

4. Fårikål

Fårikål is een traditioneel Noors gerecht. Het bestaat uit stukjes schapenvlees, kool, zwarte peper en tarwemeel. Het geheel wordt enkele uren gekookt en geserveerd met aardappelen in de schil. Dit gerecht wordt vooral geserveerd in het najaar. Fårikål kent zijn oorsprong in het westen van Noorwegen. 

Ingrediënten:

• 1 kg schapenvlees (met vet eraan!)
• 1,5 kg witte kool
• 10 ml zout
• 20 ml hele pepers
• 3 dl kokend water
• eventueel meel

Bereiding:

• snij de kool in grote stukken.
• leg het vlees met vet onder in een grote pan.
• strooi tussen de lagen door het zout en de pepers. De pepers kan men ook in een thee-ei doen en dan mee laten koken.
• leg de kool er bovenop.
• giet het kokende water over vlees en kool.
• voor een 'sausachtig te verkrijgen' vocht kan men wat meel tussen de lagen strooien.
• laat het zachtjes trekken met deksel op de pan gedurende 2 uur.
• Eten met gekookte aardappel.

5. Smørbrød

Dit zijn de Scandinavische open broodjes. ‘s Middags wordt meestal een eenvoudige lunch genoten. Een of twee smøbrød (belegde boterhammen) met koffie of thee – dat is alles voor het werkende deel van de bevolking, die meestal maar een half uur middagpauze heeft.

Het brood wordt met boter besmeerd en het gerecht wordt aangevuld met koude biefstuk, garnalen, gerookte zalm, kaviaar, hardgekookte eieren, spek, haring en/of kleine gehaktballetjes. Bij deze maaltijd worden er kruiden en groenten geserveerd zoals peterselie, koude salade, komkommer, tomaten, bieten, … .

6. Aquavit

Aquavit is dé nationale drank van Noorwegen. Deze sterke drank wordt gestookt uit graan of aardappelen. Het geheel wordt sterk gekruid met anijs, koriander, dille en venkel en geeft als resultaat het razend populaire Aquavit.

7. Desserten:

a) Rømmegrøt

Rommegrot is een voedzame dikke pap die gekookt wordt van zure room en wordt opgediend met suiker en kaneel. Deze pap werd vroeger geserveerd met gedroogd vlees, maar is nog steeds erg populair in Noorwegen.

b) Riskrem:

deze romige rijstebrij wordt als nagerecht gegeten. Het wordt geserveerd met frambozen- of aardbeiensaus.

Ingrediënten

Voor de rijst:

• - 250 ml slagroom
• - 450 ml melk
• -50 ml paprijst (of zoveel als volgens het pak nodig is voor 400 ml melk, er is hier iets meer melk gebruikt, dit maakt het resultaat zachter)
• -1/2 theelepel echte vanillepoeder (deze echte vanille is veel lekkerder en zachter van smaak dan vanillesuiker, waar je dan 2 theelepels van nodig zou hebben)
• -2 eetlepels suiker

Voor de frambozensaus:

• goede frambozenjam (min 60% fruit) met iets water.
• Verse, geblancheerde frambozen zijn natuurlijk ook heerlijk, of goede (ontdooide) diepvries frambozen.

Bereiding:

• Kook de rijst met de suiker en de vanillebloem gaar in precies de voorgeschreven tijd (constant roeren anders kookt het aan en komt er een vel op).
• Laat de rijst helemaal afkoelen tot koelkast temperatuur.
• Klop een uur voor het eten de slagroom goed stijf (zonder suiker!).
• Roer de paprijst los en schep de slagroom er goed doorheen.
• Laat het geheel een uur in de koelkast staan en nog weer wat opstijven.
• Serveer met frambozensaus of de (geblancheerde) frambozen.

3) Moltekrem

De moltekrem is een roomgerecht met dauwbessen.Het is heel lekker, maar ‘machtig’ (redelijk zwaar)

http://www.noorwegen-vakantie.nl/Noorwegen_vakantie/Multekrem.html

1. Lefse

Dit is typisch Noors: een dikke, toegeklapte vlaai van meel, zure melk, suiker, siroop en kardemon, die wordt bestreken met een gelei van boter met suiker.

http://allrecipes.com/recipe/norwegian-lefse/

En nog meer lekkere gerechten uit de Noorse keuken lees dan volgend boek:

vorige artikelen gemist ...

keuken uit Zweden

keuken uit Finland

keuken uit Denemarken

keuken uit IJsland

Lekkere Scandinavische gerechten